Thái Nguyên là một tỉnh trung du thuộc vùng Đông Bắc Bộ, tỉnh lỵ là thành phố Thái Nguyên, cách trung tâm thủ đô Hà Nội 75 km, và là tỉnh nằm trong Vùng thủ đô Hà Nội.

Năm 2021, Thái Nguyên là đơn vị chức năng hành chính Nước Ta đông thứ 25 về số dân, xếp thứ 14 về Tổng sản phẩm trên địa phận ( GRDP ). GRDP đạt 134.956 tỉ Đồng ( tương ứng với 5,9 tỉ USD ) đứng đầu vùng Trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ 5 vùng Hà Nội Thủ Đô sau TP.HN, TP Bắc Ninh, Thành Phố Hải Dương và Vĩnh Phúc. GRDP trung bình đầu người đạt 95,1 triệu đồng ( tương ứng với 4.161 USD ) đứng đầu vùng trung du và miền núi phía bắc, nằm trong top 12 tỉnh thành có GRDP đầu người cao nhất cả nước. Tốc độ tăng trưởng GRDP năm 2021 đạt 6,56 %. [ 8 ]Thái Nguyên cũng là tỉnh duy nhất của khu vực trung du miền núi phía Bắc nằm trong Top 10 tỉnh thành phố có mức thu nhập trung bình đầu người GNI cao nhất cả nước năm 2020 ( với 12.960 USD ) .

Tính sơ bộ đến năm 2020, dân số tỉnh Thái Nguyên là 1.307.871 người, là tỉnh đông dân thứ 25 toàn quốc và đứng thứ 3 các tỉnh trong vùng Trung du miền núi phía Bắc. Sau 10 năm dân số tỉnh Thái Nguyên tăng 163.635 người, tỷ lệ tăng dân số bình quân là 1,36%/năm. Tính từ thời điểm tổng điều tra dân số và nhà ở 01/04/2019 thì hết năm 2020 dân số tỉnh Thái Nguyên tăng thêm 21.120 người.

Bạn đang đọc: Thái Nguyên – Wikipedia tiếng Việt

Tỉnh có 434.111 người người cư trú ở khu vực thành thị, chiếm 32 % tổng dân số ; 876.484 người cư trú ở khu vực nông thôn, chiếm 68 %, tổng dân số của tỉnh. Năm 2019, tỷ suất dân số sống ở thành thị của tỉnh đứng thứ 18 so với cả nước và đứng đầu trong số những tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ hai trong vùng Thủ đô ( chỉ sau Thành phố TP.HN ). Theo tác dụng của tổng tìm hiểu dân số nhà ở năm 2019 của Tổng cục Thống kê, Thái Nguyên là địa phương đứng thứ 3 cả nước về tỷ suất chiếm hữu xe hơi cá thể trên hộ dân với tỷ suất 10,3 %, chỉ xếp sau Thành Phố Hà Nội và TP. Đà Nẵng [ 9 ] và đây cũng là tỉnh có tỉ lệ số hộ mái ấm gia đình sử dụng điện thoại thông minh đứng thứ 3 cả nước, chỉ xếp sau Thành phố Hồ Chí Minh và Cà Mau. [ 9 ]Theo hiệu quả Chỉ số cải cách hành chính ( PCI ) năm 2019 của những tỉnh, thành phố, Thái Nguyên xếp vị trí thứ 12/63 với tổng số 67,71 điểm, tăng 6 bậc so với năm 2018. Đứng đầu vùng Trung du miền núi phía Bắc .Chỉ số hiệu suất cao quản trị và hành chính công cấp tỉnh ở Nước Ta ( Chỉ số PAPI ) năm 2020, tỉnh Thái Nguyên đạt tổng điểm 46.471, thuộc nhóm 16 tỉnh đạt điểm trên cao nhất ( đứng thứ 3 cả nước ), sau tỉnh Quảng Ninh ( 48.811 điểm ) và tỉnh Đồng Tháp ( 46.961 điểm ). 6/8 chỉ số nội dung PAPI của tỉnh nằm trong nhóm đạt điểm trên cao nhất. Cụ thể : Chỉ số Thủ tục hành chính công đạt 7.656 điểm ; Chỉ số trấn áp tham nhũng trong khu vực công đạt 7.278 điểm ; Chỉ số công khai minh bạch, minh bạch trong việc ra quyết định hành động đạt 6.322 điểm ; Chỉ số tham gia của người dân cấp cơ sở đạt 6.216 điểm ; Chỉ số nghĩa vụ và trách nhiệm báo cáo giải trình với người dân đạt 5.335 và Chỉ số quản trị điện tử đạt 3.463 điểm. Thái Nguyên cũng là tỉnh duy nhất có tới 6 chỉ số nội dung tăng điểm Phần Trăm so với năm 2019 .Thái Nguyên cùng với Tỉnh Bình Dương, TP Bắc Ninh, Đồng Nai và Bắc Giang nằm trong nhóm 5 tỉnh thành được những doanh nghiệp nhìn nhận có hạ tầng tốt nhất năm 2019 vừa mới qua, cũng là những TT công nghiệp lớn của cả nước .Thái Nguyên là TT kinh tế tài chính, chính trị – xã hội của khu vực đông bắc hay cả vùng Trung du và miền núi phía bắc. Tỉnh Thái Nguyên được tái lập ngày 1/1/1997 với việc tách tỉnh Bắc Thái thành hai tỉnh Bắc Kạn và Thái Nguyên. Thái Nguyên nằm trong vùng kinh tế tài chính trọng điểm Bắc TP. hà Nội TP.HN, một TT kinh tế tài chính đang tăng trưởng ở miền Bắc. Thái Nguyên được coi là một TT huấn luyện và đào tạo nguồn nhân lực lớn của cả nước với quy mô tổng số hàng chục trường Đại học, Cao đẳng và Trung học chuyên nghiệp, những Viện Nghiên cứu .Thái Nguyên cũng là một địa phận kế hoạch về quốc phòng, là nơi đóng trụ sở Bộ tư lệnh, cùng nhiều cơ quan khác của Quân khu 1 .

“Thái Nguyên” là từ Hán Việt: (太原). Thái (太) ở đây có nghĩa là to lớn hay rộng rãi, Nguyên (原) có nghĩa là cánh đồng hoặc chỗ đất rộng và bằng phẳng.

Tỉnh Thái Nguyên có diện tích quy hoạnh 3.562,82 km², có vị trí địa lý :
Tỉnh Thái Nguyên trung bình cách trường bay quốc tế Nội Bài 50 km, cách biên giới Trung Quốc 200 km, cách TT TP.HN 75 km và Trung tâm thành phố TP. Hải Phòng 200 km. Với vị trí địa lý là một trong những TT chính trị, kinh tế tài chính, giáo dục của khu Việt Bắc nói riêng, của vùng trung du miền núi phía bắc nói chung, Thái Nguyên là cửa ngõ giao lưu kinh tế tài chính – xã hội giữa vùng trung du miền núi với vùng đồng bằng Bắc Bộ. Việc giao lưu đã được triển khai trải qua mạng lưới hệ thống đường đi bộ, đường tàu, đường sông hình rẻ quạt mà thành phố Thái Nguyên là đầu nút .

Các điểm cực của tỉnh Thái Nguyên :[sửa|sửa mã nguồn]

• Điểm cực bắc tại: vùng núi Tân Trào, xã Linh Thông, huyện Định Hóa.
• Điểm cực đông tại: khu Lân Thùng, xã Phương Giao, huyện Võ Nhai.
• Điểm cực nam tại: thôn Phù Lôi, xã Thuận Thành, thành phố Phổ Yên.
• Điểm cực tây tại: vùng núi gần với đèo Khế, xã Yên Lãng, huyện Đại Từ.

Hang Phượng Hoàng trên địa bàn huyện Võ Nhai
Khu vực tây-bắc Thái Nguyên gồm có huyện Định Hóa và những xã phía tây của hai huyện Phú Lương, Đại Từ có lịch sử dân tộc hình thành sớm nhất, thuộc chu kỳ luân hồi kiến thiết sơn Caledonia mở màn cách đây 480 triệu năm và được hình thành xong trong đại cổ sinh cách đây 225 triệu năm. Các khu vực núi còn lại của Thái Nguyên có lịch sử dân tộc địa chất trẻ hơn. Phần lớn chủ quyền lãnh thổ Thái Nguyên có lịch sử dân tộc hình thành suốt trung sinh ( khởi đầu từ cách đây 240 triệu năm và kết thúc cách đây 67 triệu năm, lê dài trong khoảng chừng 173 triệu năm ). [ 10 ]Sau khi được hình thành xong ( cách đây 67 triệu năm ), chủ quyền lãnh thổ Thái Nguyên ngày này sống sót dưới chính sách lục địa liên tục 50 triệu năm. Với thời hạn này, địa hình Thái Nguyên thời nay được san bằng và trở thành bình nguyên. Đến thiết kế sơn Hymalaya cách đây khoảng chừng 25 triệu năm, do hoạt động nâng lên mãnh liệt, Thái Nguyên cũng được nâng cao từ 200 đến 500 m, làm cho địa hình trẻ lại. Những miền được nâng cao có địa hình bị cắt xẻ, những vật tư trầm tích trẻ, mềm bị ngoại lực bóc mòn, những núi cổ được cấu trúc bằng nham thạch cổ hơn, cứng hơn lại lộ ra, tái lập lại địa hình như lúc mới hình thành xong ( cuối trung sinh ). [ 10 ]

Bản đồ địa hình, địa mạo tỉnh Thái Nguyên năm 2008, được trích trong sách Địa lí tỉnh Thái Nguyên lớp 9, năm 2008
Địa hình tỉnh Thái Nguyên đa phần là đồi núi thấp, thấp dần từ bắc xuống nam. Diện tích đồi núi cao trên 100 m chiếm 2/3 diện tích quy hoạnh toàn tỉnh, còn lại là vùng có độ cao dưới 100 m .Núi của Thái Nguyên không cao lắm và đều là phần phía nam của những dãy núi cánh cung Ngân Sơn, Bắc Sơn. Địa hình cao hơn cả là dãy núi Tam Đảo, có đỉnh điểm nhất 1590 m ; sườn đông dãy núi Tam Đảo thuộc địa phận phía tây nam của tỉnh Thái Nguyên ( gồm những xã phía tây huyện Đại Từ ) có độ cao xấp xỉ 1000 m rồi giảm nhanh xuống thung lũng sông Công và vùng hồ Núi Cốc .Phía đông tỉnh, địa hình cũng chỉ cao 500 m – 600 m, phần lớn là những khối núi đá vôi với độ cao sàn sàn như nhau .Phía nam tỉnh, địa hình thấp hơn nhiều, có 1 số ít núi thấp nhô lên khỏi những vùng đồi thấp. Vùng trung du ở phía nam và vùng đồng bằng phù sa những con sông đều cao dưới 100 m .Địa hình tỉnh Thái Nguyên dốc theo hướng bắc-nam tương thích với hướng chảy của sông Cầu. Phía hữu ngạn sông Cầu có hướng dốc tây bắc-đông nam, phía tả ngạn sông Cầu ( trừ phần đông nam huyện Võ Nhai ) dốc theo hướng đông bắc-tây nam. Thái Nguyên có 4 nhóm cảnh sắc hình thái địa hình với những đặc trưng khác nhau đó là :

• Nhóm cảnh quan địa hình đồng bằng.
• Nhóm cảnh quan hình thái gò đồi.
• Nhóm cảnh quan hình thái địa hình núi thấp.
• Nhóm cảnh quan địa hình nhân tác. (Thái Nguyên chỉ có kiểu các hồ nước nhân tạo, rộng lớn nhất là hồ Núi Cốc).

Nhìn chung địa hình Thái Nguyên không phức tạp lắm so với những tỉnh trung du, miền núi khác, đây là một thuận tiện của Thái Nguyên cho canh tác nông lâm nghiệp và tăng trưởng kinh tế tài chính xã hội nói chung so với những tỉnh trung du miền núi khác .
Sông Cầu là con sông chính của tỉnh và gần như chia Thái Nguyên ra thành hai nửa bằng nhau theo chiều bắc nam. Sông khởi đầu chảy vào Thái Nguyên từ xã Văn Lăng, huyện Đồng Hỷ và đến địa phận xã Hà Châu, huyện Phú Bình, sông trở thành ranh giới tự nhiên giữa hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Giang và sau đó trọn vẹn ra khỏi địa phận tỉnh ở xã Thuận Thành, huyện Phổ Yên. Ngoài ra Thái Nguyên còn có 1 số ít sông suối khác nhưng hầu hết đều là phụ lưu của sông Cầu. Trong đó đáng kể nhất là sông Đu, sông Nghinh Tường và sông Công. Các sông tại Thái Nguyên không thuộc lưu vực sông Cầu là sông Rang và những chi lưu của nó tại huyện Võ Nhai, sông này chảy sang huyện Hữu Lũng, Lạng Sơn và thuộc lưu vực sông Thương. Ngoài ra, một phần diện tích quy hoạnh nhỏ của huyện Định Hóa thuộc thượng lưu sông Đáy. Ô nhiễm nguồn nước là một yếu tố đáng chăm sóc, nhất là thực trạng ô nhiễm trên sông Cầu. [ 11 ]Ngoài đập sông Cầu, Thái Nguyên còn kiến thiết xây dựng một mạng lưới hệ thống kênh đào tự tạo dài 52 km ở phía đông nam của tỉnh với tên gọi là Sông Máng, thông suốt sông Cầu với sông Thương để giúp việc giao thông vận tải đường thủy và dẫn nước vào đồng ruộng được thuận tiện .Thái Nguyên không có nhiều hồ, và điển hình nổi bật trong đó là Hồ Núi Cốc, đây là hồ tự tạo được hình thành do việc chặn dòng sông Công. Hồ có độ sâu 35 m và diện tích quy hoạnh mặt hồ rộng 25 km², dung tích của hồ ước tính từ 160 triệu – 200 triệu m³. Hồ được tạo ra nhằm mục đích những mục tiêu cung ứng nước, thoát lũ cho sông Cầu và du lịch. Hiện hồ đã có một vài khu du lịch đang được quy hoạch để trở thành khu du lịch trọng điểm vương quốc. [ 12 ]

Cơ cấu đất đai[sửa|sửa mã nguồn]

Tỉnh Thái Nguyên có tổng diện tích quy hoạnh là 356.282 ha. Cơ cấu đất đai gồm những loại sau :
Trong tổng quỹ đất 356.282 ha, đất đã sử dụng là 246.513 ha ( chiếm 69,22 % diện tích quy hoạnh đất tự nhiên ) và đất chưa sử dụng là 109.669 ha ( chiếm 30,78 % diện tích quy hoạnh tự nhiên ). Trong đất chưa sử dụng có 1.714 ha đất có năng lực sản xuất nông nghiệp và 41.250 ha đất có năng lực sản xuất lâm nghiệp .
Nằm trong vùng khí hậu cận nhiệt đới ẩm, nhưng do địa hình nên khí hậu Thái Nguyên vào mùa đông được chia thành 3 vùng rõ ràng :
Nhiệt độ trung bình của Thái Nguyên là 21,5 – 23 °C ( tăng dần từ Đông sang Tây và từ Bắc xuống Nam ) ; chênh lệch giữa tháng nóng nhất ( tháng 6 : 28,9 °C ) với tháng lạnh nhất ( tháng 1 : 15,2 °C ) là 13,7 °C. Tại thành phố Thái Nguyên, nhiệt độ cao nhất và thấp nhất từng được ghi nhận lần lượt là 41,5 °C và 3 °C. [ 13 ] Tổng số giờ nắng trong năm xê dịch từ 1.300 đến 1.750 giờ ( giảm dần từ Đông sang Tây ) và phân phối tương đối đều cho những tháng trong năm. Khí hậu Thái Nguyên chia làm 2 mùa rõ ràng, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 10 và mùa khô từ tháng 10 đến tháng 5. Lượng mưa trung bình hàng năm khoảng chừng 2000 đến 2.500 mm ; cao nhất vào tháng 8 và thấp nhất vào tháng 1. Nhìn chung khí hậu tỉnh Thái Nguyên thuận tiện cho tăng trưởng ngành nông, lâm nghiệp .
Bản đồ hành chính tỉnh Thái Nguyên (trước năm 2008)
Tỉnh Thái Nguyên có 9 đơn vị chức năng cấp huyện thường trực, gồm có 3 thành phố và 6 huyện với 177 đơn vị chức năng hành chính cấp xã, gồm có 41 phường, 10 thị xã và 126 xã. [ 14 ]

Thời tiền sử[sửa|sửa mã nguồn]

Từ thời xưa, Thái Nguyên đã là nơi sinh sống của người Việt cổ. Trên địa phận hang Ốc thuộc xã Bình Long đã tìm được dấu tích của người tiền sử có niên đại tối thiểu cách đây từ 7000 đến 8000 năm với những vỏ ốc bị chặt đuôi, xương động vật hoang dã là những tàn tích thức ăn của người xưa. Từ những năm 1980, cũng tại huyện Võ Nhai, những nhà khảo cổ đã phát hiện ra dấu tích của người Việt cổ tại khu vực Mái Đá Ngườm thuộc xã Thần Sa. [ 16 ] Hàng chục ngàn hiện vật từ những hang Phiêng Tung, Mái đá Hạ Sơn I, Hạ Sơn II, hang Thắm Choong, Nà Ngùn và Mái Đá Ranh … ở Thần Sa, với những công cụ cuội được ghè đẽo như : Mảnh tước, rìu tay, công cụ chặt hình núm cuội, công cụ chặt rìa, công cụ chặt 2 lưỡi, công cụ hình sừng bò … Đặc biệt. những nhà khảo cổ đã tìm thấy 3 bộ xương người cổ được mai táng ở Mái Đá Ngườm, xóm Kim Sơn. Mái Đá Ngườm là một di chỉ quan trọng bậc nhất của khu di chỉ khảo cổ học Thần Sa với 4 địa tầng văn hóa truyền thống khảo cổ, trong đó tầng thứ tư tiêu biểu vượt trội cho trung kỳ Thời đại đá cũ. [ 17 ]

Thời kỳ hình thành nhà nước và Bắc thuộc[sửa|sửa mã nguồn]

Theo Dư địa chí của Nguyễn Trãi, đời những vua Hùng, Thái Nguyên thuộc bộ Vũ Định, một trong 15 bộ của nước Văn Lang, nằm dưới sự quản lý của chính sách lạc tướng. Khoảng đầu công nguyên, chính sách lạc tướng chấm hết, bộ chuyển thành huyện, tên Vũ Định vẫn được giữ nguyên. Dưới thời Nhà Triệu, Thái Nguyên nằm trong Q. Giao Chỉ. Đời nhà Hán, Thái Nguyên nằm trong huyện Long Biên thuộc Q. Giao Chỉ. Đến đời Đường, Thái Nguyên là đất châu Long và châu Vũ Nga, thuộc An Nam đô hộ phủ .

Thời nhà Đinh – Tiền Lê – Lý – Trần[sửa|sửa mã nguồn]

Dưới triều Đinh, Tiền Lê (TK X), đất nước được chia làm 10 đạo. Khi Lý Thái Tổ lên ngôi năm 1010, 10 đạo được đổi thành 24 lộ, các vùng xa xôi hẻo lánh như Thái Nguyên nằm trong các châu biên viễn. Kể từ khi nhà Lý định đô ở Thăng Long, Thái Nguyên đã trở thành phên giậu trực tiếp che chở phía bắc kinh thành. Dưới thời Nhà Lý, Thái Nguyên có một danh tướng nổi tiếng, từng 2 lần được vua gả công chúa cho, được dân gian tôn sùng là Đức Thánh Đuổm (xem thêm bài Dương Tự Minh).
Trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tống năm 1076-1077, phần đất phía nam Thái Nguyên từng là địa đầu của phòng tuyến sông Cầu, nơi diễn ra những trận đánh ác liệt giữa quan quân Nhà Lý với Nhà Tống. Dưới thời Nhà Trần, đầu năm 1226, châu được đổi thành lộ, Thái Nguyên thuộc Như Nguyệt Giang lộ. Năm 1397, Nhà Trần đổi châu Thái Nguyên thành trấn Thái Nguyên (tương đương với tỉnh ngày nay).

Thời thuộc Minh[sửa|sửa mã nguồn]

Thời thuộc Minh ( 1407 – 1427 ), trấn Thái Nguyên được đổi thành phủ Thái Nguyên phụ thuộc vào ty Bố Chính. Năm 1426, phủ Thái Nguyên đổi thành Thái Nguyên Thừa Chính ty, gồm 3 phủ : Thái Nguyên, Phú Bình, Thông Hóa. Cũng trong thời hạn bị Nhà Minh quản lý, dân chúng Thái Nguyên lại liên tục đứng lên khởi nghĩa. Tiêu biểu là Lưu Nhân Chú, người huyện Đại Từ, ông cùng cha và anh rể đã tham gia cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi chỉ huy .

Thời Lê sơ[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1428, Nhà Lê sơ được xây dựng, Lê Thái Tổ chia quốc gia làm 5 đạo, Thái Nguyên thuộc Bắc Đạo. Năm 1466, Lê Thánh Tông chia lại 5 đạo thành 12 đạo Thừa Tuyên, Thái Nguyên là Thái Nguyên Thừa Tuyên. Năm 1467, Nhà Lê triển khai tìm hiểu địa hình, địa giới, hoàn thành lập map vương quốc Đại Việt vào năm 1469. Cùng thời hạn này, Thái Nguyên Thừa Tuyên được đổi thành Ninh Sóc Thừa Tuyên, gồm 3 phủ : Phú Bình, Thông Hóa, Cao Bằng. Đến năm 1483, Ninh Sóc Thừa Tuyên đổi thành xứ Thái Nguyên. 1533 lại đổi xứ thành trấn Thái Nguyên. Năm 1677, phủ Cao Bằng tách khỏi trấn Thái Nguyên thành trấn Cao Bằng. Thủ phủ trấn Thái Nguyên lúc này đặt tại xã Bình Kỳ, huyện Thiên Phúc ( Sóc Sơn, TP. Hà Nội ngày này ) .

Thời nhà Nguyễn[sửa|sửa mã nguồn]

Dưới thời Gia Long, Thái Nguyên thuộc tổng trấn Bắc Thành. Năm 1813, sau khi huyện Thiên Phúc tách khỏi trấn Thái Nguyên nhập về TP Bắc Ninh. Thủ phủ trấn Thái Nguyên được chuyển về thành Đồng Mỗ, huyện Đồng Hỷ ( nay thuộc phường Trưng Vương, thành phố Thái Nguyên ). Năm 1831, 1832, Minh Mạng chia cả nước làm 30 tỉnh và 1 phủ Thừa Thiên. Trấn Thái Nguyên được đổi thành tỉnh Thái Nguyên. Đến năm 1836, tỉnh Thái Nguyên có 3 phủ, 9 huyện và 2 châu .

Thời thuộc Pháp[sửa|sửa mã nguồn]

Tỉnh lỵ Thái Nguyên năm 1909
Bản đồ tỉnh Thái Nguyên năm 1891
Dưới thời Pháp thuộc, từ năm 1890, chính quyền sở tại thực dân tách huyện Bình Xuyên khỏi tỉnh Thái Nguyên để xây dựng tỉnh Vĩnh Yên và thực thi chính sách quân quản, chia nhỏ Thái Nguyên nhập vào những tiểu quân khu thuộc những đạo quan binh. Như vậy, từ tháng 10/1890 – 9/1892 tỉnh Thái Nguyên bị xóa bỏ, phân tán vào những địa phận khác nhau đặt dưới quyền quản trị của giới cầm quyền quân sự chiến lược Pháp .Theo những Nghị định của toàn quyền Đông Dương ký vào những ngày 10 và 15/10/1892, những địa hạt đã bị phân tán ( trừ huyện Bình Xuyên ) trở lại với tỉnh Thái Nguyên, đặt dưới quyền quản lý của một Công sứ. Đến 12/6/1894, toàn quyền Đông Dương ra Nghị định đưa những châu Cảm Hóa, Chợ Rã vào tiểu quân khu Cao Bằng thuộc Đạo Quan binh II, đồng thời tổ chức triển khai một đơn vị chức năng là Tiểu quân khu Cai Kinh gồm 13 tổng, trong đó có 5 tổng tách từ Thái Nguyên sang. 11/4/1900, toàn quyền Đông Dương ra Nghị định xây dựng tỉnh Bắc Cạn trên cơ sở hàng loạt phủ Thông Hóa của Thái Nguyên [ 18 ] .

Khởi nghĩa Thái Nguyên

Vào 11 giờ đêm 30-8-1917, Đội Trường và một lính thân tín mở màn hành sự : Giết tên Giám binh Noel-chỉ huy Trại lính khố xanh và Ba Chén ; chém đầu viên phó quản Lạp-tay sai đắc lực của Giám binh. Hai thủ cấp của chúa Trại được dâng lên Lễ tế cờ. Liền đó, Đội Cấn tuyên đọc tờ Hịch thứ nhất, chính thức phát động cuộc Khởi nghĩa Thái Nguyên .Hạt nhân của quân khởi nghĩa gồm 131 người trong tổng số 175 binh lính ở Trại lính khố xanh ( có 30 người bỏ trốn, 10 người già yếu xin nộp súng về nhà … ). Đội Cấn trở thành ” Thái Nguyên Quang phục quân Đại đô đốc ” ra lệnh ngay cho Đội Giá dẫn hơn 100 binh lính chia thành nhiều toán đi sang Nhà lao Thái Nguyên ( ở cách Trại lính khố xanh khoảng chừng 400 m về phía đông bắc ) phá ngục, cứu tù .Tại đây, quân khởi nghĩa đã giết chết được tên cai ngục Lô-ép ( Loew ) và Open nhà lao cho tù nhân chạy trốn về Trại lính khố xanh, giữa những làn đạn từ phía ” Trại lính Tây ” của nòng cốt quân sự chiến lược Pháp đóng ở Thái Nguyên, cách nhà lao 200 m, thấy ” có biến ” đã bắn xối xả tới. 180 tù nhân-có người bị tra tấn thành tàn tật, phải bò lết-thoát thân được về trại lính. Riêng thủ lĩnh Lương Ngọc Quyến-bị liệt nửa người-nhờ có đồng đội cõng chạy, nên cũng thoát được khỏi tù. Liền sau đấy, nghĩa quân đã tiến hành lực lượng đánh chiếm được nhiều vị trí khác ở tỉnh lỵ Thái Nguyên, như : Dinh Công sứ ; những văn phòng : Lục lộ, Điền bạ, Tòa án, Nhà đoan ; Kho vũ khí : Lấy được 92 súng ” mút-cơ-tông “, 75 súng trường, 1 súng lục, 15 thanh kiếm, hơn 62 nghìn viên đạn ; Nhà Bưu điện ; Kho bạc … Trong vòng nửa đêm ( 30-8-1917 ) và một ngày ( 31-8-1917 ) chưa đầy 24 giờ đồng hồ đeo tay, cuộc khởi nghĩa Thái Nguyên năm 1917 đã thành công xuất sắc chấn động. Không chỉ chiếm được tỉnh lỵ và làm chủ tỉnh kế hoạch Thái Nguyên, cuộc khởi nghĩa còn xây dựng được quân đội ( lấy tên là ” Quang phục quân Thái Nguyên ” ) gồm 623 người ( trong đó : 131 lính khố xanh, 180 tù nhân được giải phóng, 312 công nhân và nông dân yêu nước trong tỉnh đến gia nhập ) do Trịnh Văn Cấn làm ” Đại đô đốc “, Lương Ngọc Quyến làm ” Quân sư “. Cuộc khởi nghĩa đã công bố đặt quốc hiệu là ” Đại Hùng “, định quốc kỳ là ” cờ Ngũ Tinh ” ( nền vàng có 5 ngôi sao 5 cánh đỏ ) với hàng chữ ” Nam binh phục quốc “. Hình ảnh của một vương quốc độc lập với quốc kỳ, quốc hiệu và quân đội từng xiết bao mơ ước, vậy là đã thu nhỏ mà huy hoàng Open và hiên ngang sống sót, giữa thời Pháp thuộc đen tối, ở tỉnh lỵ Thái Nguyên trong vòng 132 tiếng đồng hồ đeo tay ( từ đêm 30-8-1917 đến trưa 5-9-1917 ). Đấy cũng là thời hạn mà nghĩa quân đã stress sẵn sàng chuẩn bị và gan góc chiến đấu, chống lại cuộc đại phản kích và đàn áp quyết liệt của thực dân Pháp vào địa phận TT của cuộc khởi nghĩa. Và, sau buổi trưa 5-9-1917, quyết định hành động rút lực lượng khởi nghĩa ra khỏi tỉnh lỵ Thái Nguyên, nghĩa quân vẫn còn có 4 tháng 11 ngày, kiên trì và kinh khủng lê dài cuộc chiến đấu oanh liệt vì độc lập, tự do của dân tộc bản địa và quốc gia, trên địa phận những tỉnh, từ Thái Nguyên đến Vĩnh Yên, Phúc Yên, Bắc Giang, Thành Phố Bắc Ninh, Hưng Yên, cho đến ngày 10-1-1918, quyết tử đến người ở đầu cuối .

Thủ đô kháng chiến

Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nhiều Ủy viên Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam, thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ tiếp tục qua lại hoạt động giải trí, tăng trưởng lực lượng ở Thái Nguyên. Năm 1947, Hồ Chí Minh đã tới Thái Nguyên và chỉ huy cuộc Kháng chiến chống Pháp từ địa thế căn cứ chính tại ATK Định Hóa. Cũng tại đây, quản trị Hồ Chí Minh cùng Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam đã quyết định hành động mở Chiến dịch Biên giới thu đông 1950, Chiến cục đông-xuân 1953 – 1954 cũng như quyết định hành động mở chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử dân tộc và hàng loạt sự kiện quan trọng khác .
Ngày 1 tháng 7 năm 1956, Thái Nguyên là một trong sáu tỉnh thuộc Khu tự trị Việt Bắc mới xây dựng [ 19 ], thị xã Thái Nguyên là thủ phủ Khu tự trị Việt Bắc. Riêng huyện Phổ Yên lúc này được sáp nhập vào tỉnh Vĩnh Phúc và huyện Phú Bình được sáp nhập vào tỉnh Bắc Giang, tuy nhiên một năm sau hai huyện này lại được chuyển trở lại tỉnh Thái Nguyên thuộc Khu tự trị Việt Bắc. Khu tự trị Việt Bắc sống sót đến cuối năm 1975 thì bị giải thể .Ngày 19 tháng 10 năm 1962, Hội đồng nhà nước ban hành Quyết định số 114 – CP về việc xây dựng thành phố Thái Nguyên. [ 20 ]Ngày 21 tháng 4 năm 1965, Ủy ban thường vụ Quốc hội ban hành Quyết định số 103 – NQ-TVQH, hợp nhất hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn thành tỉnh Bắc Thái. [ 21 ]

Thái Nguyên sau khi tái lập tỉnh ( 1997 – nay )[sửa|sửa mã nguồn]

Ngày 6 tháng 11 năm 1996, Quốc hội phát hành nghị quyết về việc chia và kiểm soát và điều chỉnh địa giới một số ít tỉnh. Theo đó, chia tỉnh Bắc Thái thành hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn. [ 22 ]Sau khi tái lập, tỉnh Thái Nguyên có 9 đơn vị chức năng hành chính gồm thành phố Thái Nguyên ( tỉnh lỵ ), thị xã Sông Công và 7 huyện : Đại Từ, Định Hóa, Đồng Hỷ, Phổ Yên, Phú Bình, Phú Lương, Võ Nhai .Ngày 15 tháng 5 năm năm ngoái, xây dựng thành phố Sông Công trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của thị xã Sông Công, xây dựng thị xã Phổ Yên trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của huyện Phổ Yên. [ 23 ]Ngày 10 tháng 4 năm 2022, xây dựng thành phố Phổ Yên trên cơ sở hàng loạt diện tích quy hoạnh và dân số của thị xã Phổ Yên. [ 24 ]Tỉnh Thái Nguyên có 3 thành phố và 6 huyện như lúc bấy giờ .
Một góc KCN Yên Bình – thành phố Phổ Yên
Trụ sở Công ty Cổ phần Đầu tư và Thương mại TNG – một trong những Doanh nghiệp thuộc lĩnh vực may mặc hàng đầu Việt Nam có trụ sở chính và nhiều nhà máy tại Tỉnh Thái Nguyên.
Công ty Cổ phần Gang thép Thái NguyênThái Nguyên thuộc Vùng trung du và miền núi phía bắc, một vùng được coi là nghèo và chậm tăng trưởng nhất tại Nước Ta. [ 25 ] Tuy vậy, Thái Nguyên lại có nền kinh tế tài chính tăng trưởng từ rất sớm, trong đó công nghiệp đóng vai trò đa phần. Là một trong những TT công nghiệp lớn của miền bắc .
Công ty TNHH Một thành viên Tài nguyên Masan Thái Nguyên (MRTN) đang khai thác tại mỏ Núi Pháo, một trong những mỏ wolfram lớn nhất thế giới với trữ lượng quặng tiềm năng đã được chứng minh là 66 triệu tấn
Trong năm 2020, kinh tế tài chính – xã hội của tỉnh Thái Nguyên liên tục chuyển biến tích cực dù chịu tác động ảnh hưởng tương đối do dịch bệnh COVID-19 : Tăng trưởng kinh tế tài chính đạt trên 4.24 % ; giá trị sản xuất công nghiệp tăng 4.45 % ; xuất khẩu ước đạt 26,7 tỷ USD. Cơ cấu nền kinh tế tài chính liên tục chuyển dời theo hướng tích cực là tăng dần tỷ trọng khu vực công nghiệp – kiến thiết xây dựng và dịch vụ, giảm dần tỷ trọng khu vực nông, lâm nghiệp và thủy hải sản. Chỉ số sản xuất ngành công nghiệp tăng 4,45 % so với cùng kỳ ; tổng mức kinh doanh bán lẻ sản phẩm & hàng hóa và lệch giá dịch vụ tiêu dùng xã hội đạt gần 40 nghìn tỷ đồng, tăng 3,6 % so với cùng kỳ ; tổng vốn góp vốn đầu tư tăng trưởng toàn xã hội trên địa phận ước đạt 41,3 nghìn tỷ đồng, tăng 2,2 % so với cùng kỳ .Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa phận năm 2020 ước đạt 15,56 nghìn tỷ đồng, liên tục đứng vị trí số 1 vùng trung du miền núi phía bắc, đạt kế hoạch đề ra, nhưng giảm 0,3 % so với cùng kỳ ; tổng chi ngân sách địa phương đạt 14,9 nghìn tỷ đồng, giảm 7,8 % so với dự trù và bằng 76,5 % so với cùng kỳ .Năm 2021, tỉnh Thái Nguyên phấn đấu vận tốc tăng trưởng kinh tế tài chính trên 7 % .Tính đến tháng 12/2019, trên địa phận tỉnh có trên 7.000 doanh nghiệp với tổng số vốn ĐK gần 86 nghìn tỷ đồng ; những KCN trên địa phận tỉnh đã lôi cuốn được 250 dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư trong và ngoài nước, với tổng số vốn ĐK gần 9,5 tỷ USD, lôi cuốn được trên 120.000 lao động, với thu nhập trung bình gần 7 triệu đồng / tháng .Thái Nguyên có tổng hợp Samsung với 2 nhà máy sản xuất SEVT và SEMV với tổng mức góp vốn đầu tư hơn 7 tỉ đô la Mỹ tại Khu công nghiệp Yên Bình. Khu tổng hợp này đóng vai trò to lớn trong sự tăng trưởng của Thái Nguyên ngày này. Cùng với đó, tổng hợp khai thác chế biến tài nguyên Núi Pháo ( gần 01 tỷ USD ), dự án Bất Động Sản Khu du lịch vương quốc Hồ Núi Cốc và những dự án Bất Động Sản thiết kế xây dựng cấp bách mạng lưới hệ thống chống lũ lụt Sông Cầu phối hợp triển khai xong hạ tầng đô thị hai bên bờ Sông Cầu cùng nhiều dự án Bất Động Sản công nghiệp tân tiến khác đã mang lại diện mạo mới cho công nghiệp Thái Nguyên, trước kia vốn chỉ dựa vào khu công nghiệp Gang Thép được xây dựng năm 1959, là nơi tiên phong và duy nhất tại Nước Ta có dây chuyền sản xuất sản xuất phối hợp khép kín từ khai thác quặng sắt đến sản xuất gang, phôi thép và cán thép .Hiện Thái Nguyên đã và đang tiến hành những khu công nghiệp sau :

• KCN Gang Thép (160ha – là KCN đầu tiên của Thái Nguyên)
• KCN Sông Công (320ha);
• KCN Sông Công I (220ha);
• KCN Sông Công II (250ha – đang triển khai, hiện đang mở rộng lên 450ha) thuộc thành phố Sông Công;
• KCN Yên Bình I (200ha)
• KCN Yên Bình II (Đang triển khai)
• KCN Nam Phổ Yên (200 ha),
• KCN Tây Phổ Yên (200ha) thuộc thành phố Phổ Yên;
• KCN Điềm Thuỵ A (180ha) thuộc huyện Phú Bình
• KCN Điềm Thuỵ B (170ha) thuộc huyện Phú Bình
• KCN Quyết Thắng (200ha – đang triển khai) thuộc thành phố Thái Nguyên[26][27]
• KCN Phú Bình (675 ha – đang triển khai) thuộc địa bàn xã Tân Hoà, Tân Thành và Thị trấn Hương Sơn huyện Phú Bình.

Ngoài ra, Thái Nguyên hiện đang tiến hành thiết kế xây dựng Khu công nghệ thông tin tập trung chuyên sâu Yên Bình có diện tích quy hoạnh 545,82 ha nằm trên địa phận thành phố Phổ Yên và huyện Phú Bình. Tổng mức góp vốn đầu tư chỉ riêng hạ tầng của dự án Bất Động Sản này dự kiến là 4.232 tỷ đồng. Thời gian tiến hành từ 2020 – 2025 .Thái Nguyên cũng quy hoạch một số ít cụm công nghiệp tại nhiều địa phương trên địa phận tỉnh. Đến hết năm 2019 đã có 23 cụm công nghiệp được phê duyệt quy hoạch cụ thể với diện tích quy hoạnh hơn 763 ha ( 7.63 km² ), trong đó diện tích quy hoạnh đất công nghiệp là 407,6 ha ( 4,076 km² ). Theo Đề án kiểm soát và điều chỉnh, bổ trợ Quy hoạch tăng trưởng cụm công nghiệp tỉnh Thái Nguyên đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030, sẽ hình thành 35 CCN với tổng diện tích quy hoạnh 1.259 ha. [ 28 ] Tuy nhiên nhà ở cho công nhân cũng là một yếu tố nan giải khi mà trong năm 2019 Thái Nguyên có khoảng chừng 120.000 công nhân, trong đó có tới 43.045 người có nhu yếu về nhà ở .Trung bình hàng năm ( từ năm nay – 2019 ) tỉnh đã xử lý trung bình mỗi năm trên 22 nghìn lao động có việc làm không thay đổi. Đến hết năm 2019, tỷ suất lao động qua giảng dạy ước đạt 68,6 %, tỷ suất hộ nghèo toàn tỉnh còn 4,38 % .

Một vài doanh nghiệp tiêu biểu của Thái Nguyên có thể kể đến như

Tổ hợp Chung cư TBCO Riverside của tập đoạn Tiến Bộ tại Thành phố Thái Nguyên với 2 block chung cư cao từ 19-25 tầng

– Công ty Cổ phần Tập đoàn Tiến Bộ (Trụ sở tại số 01, đường Bắc Kạn, phường Hoàng Văn Thụ, thành phố Thái Nguyên): là Công ty kinh doanh đa ngành nghề, ở nhiều lĩnh vực mũi nhọn như: , sắt thép, vật liệu xây dựng, sản xuất quả cầu lông tiêu chuẩn thi đấu, giàn giáo, cốp pha. Trải qua hơn 20 năm xây dựng và trưởng thành, Công ty đã phát triển lớn mạnh, hoạt động chuyên nghiệp trên địa bàn trải rộng toàn quốc. Sản phẩm không chỉ được tiêu thụ trong nước mà còn được xuất khẩu ra thị trường nước ngoài.

Sản phẩm của công ty có tính cạnh tranh đối đầu cao, được người mua đảm nhiệm. Công ty đã vinh dự được đảng và nhà nước trao tặng huân chương lao động, nhận phần thưởng Sao vàng Đất Việt, những Cúp vàng ISO, hàng Nước Ta được người tiêu dùng ưa thích và nhiều phần thưởng cao quý khác .Năm năm ngoái, TBCO đã chính thức lên sàn thanh toán giao dịch với mã sàn chứng khoán TTB Sở thanh toán giao dịch sàn chứng khoán Hồ Chí Minh ( HOSE ). Việc gia nhập kinh doanh thị trường chứng khoán lưu lại bước ngoặt lớn so với công ty, chứng minh và khẳng định sự tăng trưởng và hòa nhập cùng hội đồng doanh nghiệp trên toàn nước, giúp Công ty có thời cơ tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ và quản trị doanh nghiệp minh bạch hơn, đồng thời nâng cao giá trị của doanh nghiệp .Hiện nay TBCO đang góp vốn đầu tư 1 số ít dự án Bất Động Sản tại Thái Nguyên như TBCO riverside tại Thành phố Thái Nguyên với 02 block căn hộ cao cấp cao từ 19-25 tầng, nhà ở TBCO với 04 block tòa nhà cao trên 10 tầng. Sau thành công xuất sắc trong bước đầu với những dự án Bất Động Sản tại Thái Nguyên, TBCOB đã lan rộng ra góp vốn đầu tư sang Bắc Giang với việc triển khai xong góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng phần thô 2/4 tòa căn hộ chung cư cao cấp Dự án Green City tại Bắc Giang với quy mô diện tích quy hoạnh 1,6 ha, với gần 700 nhà ở trong thời hạn 9 tháng, trong đó hơn 600 căn hộ cao cấp đã được Ủy ban nhân dân Thành phố Bắc Giang mua sử dụng làm quỹ nhà tái định cư .
Chung cư TNG Village của Công ty cổ phần đầu tư và thương mại TNG đang hoàn thiện năm 2020 tại trung tâm Thành phố Thái Nguyên. Đây được đánh giá là dự án chung cư đầu tiên có đầy đủ tiện ích không gian sống xanh, tiện nghi và năng động của thành phố Thái Nguyên.

– Công ty Cổ phần đầu tư và thương mại TNG (TNG): đã được xếp hạng TOP 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam, TOP 10 doanh nghiệp lớn nhất ngành dệt may Việt Nam và TNG cũng đã khẳng định được thương hiệu ở thị trường trong nước cũng như trên thế giới. Công ty cổ phần đầu tư và thương Mại TNG là doanh nghiệp hoat động đa ngành trong đó ngành nghề chính là may mặc xuất khẩu, trong đó thị trường Mỹ chiếm 54%, EU chiếm 21.9 %, Canada & mexico chiếm 11%, Korea chiếm 7%, japan chiếm 3 % và các thị trường khác chiếm 3.5%. Năm 2019, TNG ra mắt dự án TNG Village – chung cư chuẩn sống xanh gồm nhiều tiện ích cao cấp tại trung tâm Thành Phố Thái Nguyên.

– Công ty Cổ phần Thái Hưng: được thành lập từ năm 1993 (Tiền thân là doanh nghiệp tư nhân dịch vụ kim khí Thái Hưng), Thái Hưng có vai trò đặc biệt quan trọng trong chuỗi giá trị khi sản lượng tiêu thụ thép bình quân của Thái Hưng hàng năm chiếm khoảng 13% thị phần thép của Việt Nam.

Với lệch giá trung bình hàng năm từ 15.000 – 18.000 tỷ đồng ( tương tự 650 triệu USD – 780 triệu USD ). Thái Hưng là đơn vị chức năng sản xuất, kinh doanh thương mại đa ngành nghề trong đó : Kinh doanh : Thép kiến thiết xây dựng, phôi thép, phế liệu sắt kẽm kim loại, sách văn hóa truyền thống phẩm, Thương Mại Dịch Vụ : Logistics, khách sạn ; Đầu tư : Giáo dục đào tạo, .Năm 2019, Thái Hưng tham gia thị trường BĐS Nhà Đất với dự án Bất Động Sản Crown Villas Thái Hưng với quy mô gần 40 haTrải qua hơn 26 năm kiến thiết xây dựng và tăng trưởng, Thái Hưng đã kiến thiết xây dựng được đội ngũ nhân lực vừa có tâm vừa có tầm, với hơn 500 lao động có trình độ trình độ và kinh nghiệm tay nghề bậc cao. Thái Hưng đã tạo dựng được chữ tín trong lòng đối tác chiến lược người mua, với mạng lưới bán hàng trải rộng theo chiều dài của quốc gia, hơn 2000 người mua và lan rộng ra quan hệ với gần 50 vương quốc trên quốc tế trải qua hoạt động giải trí xuất nhập khẩu với kim ngạch xuất nhập khẩu trung bình hàng năm khoảng chừng 150 – 200 triệu USD .Hiện nay Thái Hưng đang góp vốn đầu tư vào nghành và giáo dục với dự án Bất Động Sản Khu tổng hợp thương mại dịch vụ trường học và nhà ở Gia Sàng ( Crown Villas ). Dự án có quy mô hơn 35 ha với tổng mức góp vốn đầu tư trên 2.100 tỷ đồng .

Nhờ có uy tín lâu năm hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh thép xây dựng, sản phẩm thép do Thái Hưng cấp đã có mặt ở nhiều công trình trọng điểm của quốc gia, trở thành niềm tự hào của Công ty mỗi khi nhắc đến như: Trung tâm hội nghị quốc gia, Tòa Keangnam, nhà ga T1 – Sân bay quốc tế Nội Bài, nhà máy lọc hóa dầu Dung Quất, Tập đoàn Sam Sung electronics, các khu đô thị lớn nhỏ hầu hết trong cả nước, các dự án đường cao tốc, đường vành đai ….

Xem thêm: Top 10 nhà hàng biển Hải Tiến Thanh Hóa đồ ăn ngon, giá tốt

Để ghi nhận những thành tựu góp phần vào sự nghiệp thiết kế xây dựng và tăng trưởng quốc gia, Thái Hưng đã được Nhà nước trao tặng nhiều thương hiệu và phần thưởng cao quý : Huân chương lao động Hạng Nhất, Hạng Nhì ( lần 2 ), Hạng Ba ; 9 cờ thi đua của chính phủ nước nhà và hơn 300 phần thưởng khác của những Sở, Ban, ngành từ TW đến địa phương. Thái Hưng vinh dự nằm trong TOP 500 doanh nghiệp lớn nhất Nước Ta, TOP 20 doanh nghiệp tư nhân lớn nhất việt Nam, Top 1000 doanh nghiệp đóng thuế thu nhập doanh nghiệp lớn nhất Nước Ta, Top 500 doanh nghiệp tư nhân có doanh thu tốt nhất Nước Ta …

– Công ty TNHH khai thác Chế biến khoáng sản Núi Pháo (Công ty con của Masan High-Tech Materials (MHT), thuộc tập đoàn Masan):

Năm 2020, lệch giá thuần của Công ty đạt 7.291 tỷ đồng, tăng 55 % so với cùng kỳ năm 2019, nộp ngân sách Nhà nước 1.478 tỷ đồng, sản lượng khai thác của Công ty đạt 3.868.995 tấn ; thời hạn quản lý và vận hành trong thực tiễn của xí nghiệp sản xuất đạt 95,4 %. Công ty đã tương hỗ 2,36 tỷ đồng để tăng trưởng hội đồng ( 48 dự án Bất Động Sản tăng trưởng hội đồng với 1.100 hộ mái ấm gia đình được tương hỗ ), đồng thời tuân thủ vừa đủ Luật Bảo vệ môi trường tự nhiên. Cũng trong năm 2020 Masan High-Tech Materials đã hoàn tất giao dịch mua lại Công ty H.C. Starck Tungsten Powders và thiết lập liên minh kế hoạch Mitsubishi Materials Corporation trải qua khoản góp vốn đầu tư 90 triệu USD từ Tập đoàn Nhật Bản, tương ứng 10 % CP của MHT .Thái Nguyên có tài nguyên tài nguyên đa dạng chủng loại về chủng loại, là một lợi thế so sánh lớn trong việc tăng trưởng những ngành công nghiệp luyện kim, khai khoáng. Tỉnh Thái Nguyên có trữ lượng than lớn thứ hai trong cả nước, than mỡ trữ lượng trên 15 triệu tấn, than đá trữ lượng khoảng chừng 90 triệu tấn ; sắt kẽm kim loại màu có thiếc, chì, kẽm, wolfram, vàng, đồng, niken, thủy ngân … Khoáng sản vật liệu thiết kế xây dựng cũng là tiềm năng nguyên vật liệu rất lớn để sản xuất xi-măng, sản xuất đá ốp lát những loại và sản xuất vật tư kiến thiết xây dựng. Riêng mỏ Núi Pháo trên địa phận những xã phía đông của huyện Đại Từ được những cơ quan trình độ nhìn nhận có trữ lượng Wolfram khoảng chừng 21 triệu tấn, lớn thứ 2 trên quốc tế sau một mỏ tại Trung Quốc, ngoài những mỏ còn có trữ lượng fluor lớn nhất quốc tế khoảng chừng 19,2 triệu tấn, và trữ lượng đáng kể bismuth, đồng, vàng và một số ít sắt kẽm kim loại khác. [ 29 ]Nhìn chung, ngoài những doanh nghiệp có vốn góp vốn đầu tư quốc tế FDI đang tiến hành trên địa phận, những doanh nghiệp, tập đoàn lớn địa phương của Thái Nguyên cũng tương đối mạnh và phong phú ngành nghề, từ kinh doanh thương mại sắt thép, nguyên vật liệu cho tới , khai khoáng, may mặc, hàng tiêu dùng. Trong list top 500 tên thương hiệu mạnh Nước Ta năm 2019, Thái Nguyên góp phần tới 6 doanh nghiệp ( nếu không tính SAMSUNG ELECTRONICS VIỆT NAM THÁI NGUYÊN ) và đều có thứ hạng cao trong list .

Hệ thống các Trung tâm thương mại, chợ trên địa bàn tỉnh

Trung tâm thương mại GO! Thái Nguyên
Trong vòng 5 năm gần đây, hàng nghìn tỷ đồng đã được những nhà đầu tư trong và ngoài nước góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng những trung tâm thương mại, nhà hàng siêu thị, dịch vụ lưu trú hạng sang trên địa phận tỉnh. Nhờ vậy, hạ tầng thương mại không ngừng được triển khai xong theo hướng tân tiến. Trong đó, quy mô trung tâm thương mại, ẩm thực ăn uống ngày càng ngày càng tăng về số lượng, quy mô và chất lượng .Các trung tâm thương mại có quy mô tương đối lớn tại Thái Nguyên gồm :

• Trung tâm thương mại Go! Thái Nguyên (Big C Thái Nguyên): 36.000m2, do tập đoàn Central Retail (Thái Lan) đầu tư xây dựng, hiện là TTTM quy mô lớn nhất đang hoạt động tại TP. Thái Nguyên cũng như vùng Trung du miền núi phía Bắc.
• Trung tâm thương mại VINCOM PLAZA Thái NguyênTrung tâm thương mại Vincom Plaza Thái Nguyên: 13.500m2, do tập đoàn VinGroup đầu tư xây dựng từ năm 2018.
• Trung tâm thương mại Phú Quý Thăng Long : 6.238m2, do công ty TNHH Phú Quý Thăng Long đang xây dựng từ cuối năm 2021
• Trung tâm thương mại Vincom Plaza Sông Công: Hiện đang xây dựng trên địa bàn TP. Sông Công.
• Trung tâm thương mại Đông Á Plaza.
• Trung tâm thương mại Đồng Quang Plaza.
• Trung tâm thương mại Kim Thái Plaza.
• Trung tâm thương mại Hoàng Gia Plaza.
• Trung tâm thương mại Danko Plaza: Hiện đang xây dựng trên địa bàn TP. Thái Nguyên (Khu đô thị Danko).

Các trung tâm thương mại này đều được góp vốn đầu tư thiết kế xây dựng đồng nhất, văn minh với nhiều công suất sử dụng, như : Tổ hợp nhà hàng quán ăn, khách sạn, cơ sở kinh doanh thương mại dịch vụ, hội trường, phòng họp, shop, văn phòng cho thuê …Ngoài ra, trên địa phận tỉnh hiện có 26 siêu thị nhà hàng, tập trung chuyên sâu nhiều nhất ở T.P Thái Nguyên với 22 nhà hàng siêu thị ; còn lại phân bổ tại T.P Sông Công ; T.X Phổ Yên ; Phú Bình ; Đại Từ. Một số ẩm thực ăn uống có quy mô lớn và văn minh, đơn cử :

• Siêu thị Lan Chi Mart Thái Nguyên.
• Siêu thị Aloha Mall Thái Nguyên.
• Siêu thị Aloha Mall Sông Công.
• Siêu thị Thành Đô Thái Nguyên.
• Hệ thống siêu thị Vinmart, Vinmart+
• Hệ thống siêu thị Minh Cầu.
• Hệ thống siêu thị điện máy Nguyễn Kim, Mediamart, HC HomeCredit, VinPro, Điện máy xanh…

Cùng với sự tăng trưởng can đảm và mạnh mẽ của những trung tâm thương mại, nhà hàng, những năm gần đây, mạng lưới hệ thống những chợ trên địa phận tỉnh cũng được chăm sóc góp vốn đầu tư tăng cấp, lan rộng ra theo hướng văn minh, văn minh. Tính riêng từ năm năm nay đến nay, toàn tỉnh đã kiến thiết xây dựng mới, tăng cấp 30 chợ với tổng nguồn vốn trên 140 tỷ đồng, nâng tổng số chợ đang hoạt động giải trí nằm trong quy hoạch của tỉnh lên 140 chợ. Trong đó, 4 chợ hạng I, 10 chợ hạng II và 126 chợ hạng III. Hiện nay, hầu hết những xã vùng sâu, vùng xa trên địa phận tỉnh túc tắc đã có chợ hoặc những điểm shopping tập trung chuyên sâu. Thương mại nông thôn tăng trưởng góp phần gần 80 % vào tổng mức kinh doanh nhỏ sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ của tỉnh .Có thể nói, hạ tầng từng bước đồng điệu đã và đang thôi thúc hoạt động giải trí kinh doanh thương mại dịch vụ trên địa phận tỉnh diễn ra ngày càng sôi động, với nhiều mô hình dịch vụ, thương mại đa dạng chủng loại, phong phú, cung ứng tốt nhu yếu tiêu dùng ngày càng cao của của dân cư. Nhờ đó, nếu như năm năm nay, tổng mức lưu chuyển sản phẩm & hàng hóa kinh doanh nhỏ và lệch giá dịch vụ tiêu dùng trên địa phận tỉnh chỉ đạt 25.642 tỷ đồng thì đến năm 2020, số lượng này đã tăng lên gần 40.000 tỷ đồng, gấp 1,6 lần. Đứng đầu khu vực Trung và miền núi phía Bắc .
Tỉnh Thái Nguyên có 26,9% dân cư là người dân tộc thiểu số
Trung tâm hội nghị tỉnh Thái Nguyên
Theo tìm hiểu dân số ngày 1/4/2019, dân số tỉnh Thái Nguyên là 1.286.751 người, trong đó nam có 629.197 người và nữ là 657.554 người. Tổng dân số đô thị là 410.267 người ( 31,9 % ) và tổng dân cư nông thôn là 876.484 người ( 68,1 % ). Cũng theo Tổng cục Thống kê, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên năm 2019 của Thái Nguyên là 1,36 %. Tỷ lệ dân số sống ở thành thị của tỉnh đứng thứ 18 so với cả nước và đứng đầu trong số những tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc, đứng thứ hai trong vùng Thủ đô ( chỉ sau Thành phố TP. Hà Nội ). Tỷ lệ đô thị hóa của Thái Nguyên tính đến năm 2023 là 41,73 % .Không như nhiều tỉnh trung du miền núi phía bắc khác, tỉnh Thái Nguyên có hầu hết dân cư là người Kinh ( 73,1 % ), tỉ lệ người Kinh chiếm cao hơn tại những thành phố Thái Nguyên, Sông Công, Phổ Yên và những huyện phía nam như Phú Bình cũng như tại những khu vực ven quốc lộ, tỉnh lộ và thị xã tại những huyện còn lại. Người Kinh khởi đầu chỉ là dân tộc bản địa địa phương cư trú tại những khu vực trung du ven sông Cầu ở khu vực phía nam của tỉnh Thái Nguyên ngày này. Vào thời Nhà Trần, Lê, Nguyễn, nhiều làng xóm của người Kinh hình thành tại những khu vực phía nam của tỉnh và dân cư hầu hết là những di dân đến từ những nơi thuộc đồng bắng Sông Hồng và Thanh Hóa ngày này. Bên cạnh đó, khi những quan triều đình được cử đến Thái Nguyên, họ thường đem theo cả mái ấm gia đình, dòng tộc tới định cư. Ngoài ra, nhiều người đến làm ăn và kinh doanh rồi sau đó ở lại Thái Nguyên lập nghiệp. Đặc biệt, trong thời kỳ thuộc Pháp, rất nhiều người Kinh từ những tỉnh đồng bằng đã được chính sách thực dân đưa lên Thái Nguyên để thao tác trong những đồn điền và hầm mỏ. Trong kháng chiến chống Pháp, vì có vai trò là thủ đô hà nội kháng chiến nên số người Kinh đến Thái Nguyên ngày càng tăng. Quá trình người Kinh nhập cư đến Thái Nguyên liên tục tăng nhanh vào sau năm 1954, khi một số ít cơ sở công nghiệp lớn được hình thành và việc thực thi chương trình ” kinh tế tài chính mới “. Ngay từ năm 1960, người Kinh đã chiếm 74,56 % dân số tỉnh. [ 30 ] Người Kinh ở Thái Nguyên nói chung vẫn giữ được nhiều phong tục truyền thống lịch sử của cha ông tại miền xuôi, mặc dầu vậy nhiều yếu tố đã bị phai nhạt, đặc biệt quan trọng là ở khu vực những huyện phía bắc, họ chịu tác động ảnh hưởng của những dân tộc thiểu số địa phương. [ 30 ]Tỷ lệ tăng dân số trung bình hàng năm quy trình tiến độ 2009 – 2019 đạt 1,36 % / năm ( trong đó, khu vực thành thị tăng trung bình 3,56 % / năm và khu vực nông thôn tăng 0,48 % / năm ), vận tốc tăng trung bình quy trình tiến độ 10 năm qua cao hơn so với vận tốc tăng trung bình của 10 năm trước ( tỷ suất tăng dân số trung bình năm quy trình tiến độ 1999 – 2009 là 0,71 % / năm ) và cao hơn so với mức tăng 1,14 % / năm của trung bình chung của cả nước .Sở dĩ tỉnh Thái Nguyên có vận tốc tăng dân số cao hơn trung bình chung cả nước và cao hơn quá trình 10 năm trước đa phần là do có sự vận động và di chuyển từ những tỉnh khác đến nhập cư vào Thái Nguyên để tham gia lao động thao tác trong những doanh nghiệp góp vốn đầu tư quốc tế, trong đó tăng đột biến ở những năm năm trước và năm ngoái khi trên địa phận có những dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư quốc tế sản xuất những loại sản phẩm điện tử, viễn thông tăng năng lượng và đi vào sản xuất .Dân cư Thái Nguyên phân bổ không đều, vùng cao và vùng núi dân cư rất thưa thớt, trong khi đó ở thành thị và đồng bằng dân cư lại rậm rạp. Mật độ dân số thấp nhất là huyện Võ Nhai 80 người / km², cao nhất là thành phố Thái Nguyên với tỷ lệ 1.903 người / km², thứ 2 là thành phố Phổ Yên với tỷ lệ 760 người / km², sau đó là thành phố Sông Công với tỷ lệ 705,3 người / km² .

Thành phần dân tộc bản địa[sửa|sửa mã nguồn]

Cổng chính vào nhà cổ 200 năm tại khu du lịch Hồ Núi Cốc
Trên địa phận tỉnh hiện có 46 dân tộc bản địa trên tổng số 54 dân tộc bản địa tại Nước Ta sinh sống, trong đó 8 dân tộc bản địa đông dân nhất là : [ 31 ]

Dân tộc	Dân số (người)	Tỉ lệ so với tổng dân số tỉnh	Dân số đô thị (người)	Tỉ lệ so với dân số dân tộc	Dân số nông thôn (người)	Tỉ lệ so với dân số dân tộc
Kinh	821.083	73,1%	249.305	30,4%	571.778	69,6%
Tày	123.197	11%	21.319	17,3%	101.878	82,7%
Nùng	63.816	5,7%	7.716	12,1%	56.100	87,9%
Sán Dìu	44.134	3,9%	3.941	8,9%	40.193	91,1%
Sán Chay	32.483	2,9%	1.101	3,4%	31.382	96,6%
Dao	25.360	2,3%	1.186	4,7%	24.174	95,3%
H’Mông	7.230	0,6%	237	0,03%	6.993	99,97%
Hoa	2.064	0,18%	712	34,5%	1.352	65,5%

Các dân tộc thiểu số[sửa|sửa mã nguồn]

Năm 1999 dân tộc bản địa Tày có 106.238 người, đứng hàng thứ hai trong những dân tộc bản địa của tỉnh ( chiếm 10,15 % ). Họ xuất hiện ở tổng thể những huyện, thành phố trong tỉnh, tập trung chuyên sâu đông nhất là ở huyện Định Hóa ( 41,1 % ), tiếp đến là những huyện : Phú Lương ( 18,6 % ), Đại Từ ( 12,7 % ), Võ Nhai ( 12,5 % ). [ 32 ]Trong quy trình tăng trưởng tộc người, người Nùng ở Nước Ta nói chung và Thái Nguyên nói riêng có hiện tượng kỳ lạ là nhiều nhóm Nùng đến sớm đã bị Tày hóa, còn những nhóm Nùng lúc bấy giờ được biết đến thì tới Nước Ta chỉ khoảng chừng vài trăm năm nay .Những người Hoa tiên phong đã xuất hiện ở Thái Nguyên khoảng chừng xấp xỉ 150 năm. Họ là lưu dân có nguồn gốc từ những tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây tại Trung Quốc. Tổ tiên của một bộ phận trong số họ vốn là những nông dân nghèo nàn phải phiêu bạt mưu sinh, 1 số ít ít khác hoàn toàn có thể là hậu duệ những chiến binh của trào lưu Thái Bình Thiên Quốc chống lại Nhà Thanh, bị đàn áp nên trốn sang Nước Ta. Khoảng những năm 60-70 của thế kỷ trước, một bộ phận người Hoa cũng chuyển từ Hà Cối ( Quảng Ninh ) về Thái Nguyên lập nghiệp .Theo Tổng tìm hiểu dân số ngày 1/4/1999, người Ngái ở Thái Nguyên chỉ có 422 nhân khẩu, sinh sống phân tán ở những huyện Đại Từ ( 110 người, nam : 60, nữ : 50 ), thành phố Thái Nguyên ( 86 nhân khẩu, nam : 42, nữ : 44 ), Phổ Yên ( 31 nhân khẩu, nam : 21, nữ : 10 ). Người Ngái còn phân bổ ở những huyện Phú Lương và Đồng Hỷ. Dân tộc Ngái không có những thôn bản riêng, họ sống xen kẽ với người Kinh, Tày, Hoa và Sán Dìu. [ 32 ]Người Sán Dìu tự gọi mình là Sán Dìu ( Sán Dao / Sán Dìu, chữ Hán : 山由, Sơn Do ). Các hội đồng láng giềng gọi họ bằng nhiều tên khác nhau : Trại Đất, Trại ruộng, Mán Quần Cộc, Mán Váy Xẻ, Sán Nhiều, Slán Dao. Các nhà ngôn ngữ học xếp dân tộc bản địa Sán Dìu vào nhóm ngôn từ Hán, thuộc ngữ hệ Hán-Tạng .Người Dao ở Thái Nguyên thuộc 3 nhóm địa phương : Dao Đỏ, Dao Quần Chẹt và Dao Lô Gang. Dao Quần Chẹt tập trung chuyên sâu đa phần ở huyện Đại Từ, Dao Đỏ cư trú phân tán ở huyện Phú lương và Đồng Hỷ, Dao Lô Gang tập trung chuyên sâu ở huyện Võ Nhai. Ngoài ra, người Dao còn cư trú rải rác ở Định Hóa, Phổ Yên … Tuy thuộc 3 nhóm khác nhau nhưng đều tự gọi là Dao Đại Bản ( Tầm Mả Miền ), cùng nói phương ngữ Kiềm MiềnTheo số liệu của Ban chỉ huy cuộc Tổng tìm hiểu dân số Nước Ta năm 1979 thì vào năm này tỉnh Bắc Thái nói chung, Thái Nguyên nói riêng mới có số liệu về người H’Mông. Năm 1979, toàn tỉnh Bắc Thái có 650 người Hmông thì tại Thái Nguyên thời nay có 644 người, trong đó gần 80 % tập trung chuyên sâu ở huyện Võ Nhai. Sau đó 10 năm ( 1989 ) dân số H’Mông ở Thái Nguyên đã lên tới 2.264 người, huyện có đông người H’Mông nhất là Đồng Hỷ tăng từ 54 người lên 1.022 người ( tăng tuyệt đối 968 người ), huyện Võ Nhai mặc dầu đã tăng từ 513 người lên 923 người ( tăng tuyệt đối 410 người ) nhưng lại xuống vị trí thứ hai. Đến năm 1999, dân số Hmông trong toàn tỉnh đã lên tới 4.831 người, tăng hơn gấp đôi trong 10 năm. [ 32 ]Người Sán Chay gồm có hai nhóm là Cao Lan và Sán Chí, đều là những hội đồng mới di cư sang Nước Ta cách đây một vài trăm năm. Trong Đại Nam nhất thống chí, ở mục Phong tục tỉnh Thái Nguyên khi đề cập tới người Cao Lan có ghi : Mán Cao Lan cứ ba năm một lần biến hóa chỗ ở, không ở chỗ nào nhất định. [ 32 ]
Chùa Khmer trong khuôn viên Bảo tàng Văn hóa Dân tộc Việt Nam
Cũng giống như phần đông những tỉnh khác tại Miền Bắc Nước Ta, Thái Nguyên có đại đa số dân cư ” không tôn giáo “. Theo thống kê năm 2019, số người theo có tôn giáo tại tỉnh Thái Nguyên là 48.299 người, tức chiếm 5,58 % tổng dân số của tỉnh. [ 31 ] Hiện nay, Thái Nguyên có khoảng chừng 100 chùa, gần 50 đền và khoảng chừng 100 đình. Đạo Tin Lành ở Thái Nguyên có từ năm 1963 và từ năm 1990 trở lại đây, tôn giáo này liên tục tăng trưởng, tập trung chuyên sâu hầu hết vào người Mông, Dao. Thái Nguyên có 4 xứ đạo Công giáo hoạt động giải trí là : Thái Nguyên, Tân Cương, Nhã Lộng ( Phú Bình ) và Yên Huy ( Đại Từ ), tổng thể những hoạt động giải trí Công giáo ở Thái Nguyên đều do Tòa giám mục Giáo phận Thành Phố Bắc Ninh chỉ huy. [ 33 ]
Cổng của khu du lịch hồ Núi Cốc
Cổng tam quan đường Bắc Sơn kéo dài, một hạng mục quan trọng nằm trong dự án Khu du lịch tâm linh Hồ Núi Cốc
Tượng Phật tại Khu du lịch Hồ Núi Cốc
Theo số liệu tổng hợp của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Nguyên : Trong năm 2019, khách do cơ sở lưu trú du lịch Giao hàng đạt hơn 1 triệu lượt ; khách du lịch đến những điểm thăm quan đạt hơn 1,8 triệu lượt ; doanh nghiệp lữ hành Giao hàng đạt hơn 150.000 lượt ; lệch giá tại những doanh nghiệp du lịch đạt trên 430 tỷ đồng. So với cùng kỳ năm trước, lượng khách tăng hơn gần 500.000 lượt, lệch giá từ những doanh nghiệp tăng hơn gần 30 tỷ đồng. Trên địa phận tỉnh có 435 cơ sở lưu trú du lịch, trong đó có 01 khách sạn đạt tiêu chuẩn 5 sao đang được thiết kế xây dựng của tập đoàn lớn APEC, 50 khách sạn đạt từ 1 đến 4 sao, 386 cơ sở đạt tiêu chuẩn kinh doanh thương mại nhà nghỉ, nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê .Thái Nguyên từng là nơi tổ chức triển khai Năm Du lịch Quốc gia 2007. Với lợi thế là TT vùng, hạ tầng cơ sở tăng trưởng, với hơn 800 điểm đến là những di tích lịch sử lịch sử dân tộc, di tích lịch sử danh thắng, di tích lịch sử khảo cổ học, di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật và thẩm mỹ, di tích lịch sử tín ngưỡng đã được kiểm kê, bảo vệ theo pháp luật của Luật Di sản văn hóa truyền thống và 80 liên hoan được tổ chức triển khai vào dịp đầu xuân … Trên địa phận tình, một trong những điểm đến được nhiều hành khách chăm sóc như :
Thái Nguyên hoàn toàn có thể hình thành những tuyến du lịch nối những điểm thăm quan du lịch trong tỉnh với những điểm du lịch của những tỉnh lân cận. Cụ thể như ­ :
Ngoài ra Thái Nguyên có nhiều dân tộc bản địa còn giữ được truyền thống văn hóa truyền thống dân tộc bản địa rực rỡ như ­ dân tộc bản địa Tày, H’Mông, Dao hoàn toàn có thể khai thác thành những điểm du lịch cho khách thăm quan .Theo trách nhiệm quy hoạch chung kiến thiết xây dựng Khu du lịch vương quốc Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên đến năm 2030 vừa được Thủ tướng nhà nước phê duyệt, Hồ Núi Cốc sẽ là TT du lịch sinh thái xanh và nghỉ ngơi .Thủ tướng nhà nước vừa có Quyết định số 1577 / QĐ-TTg ngày 15/11/2018 : Phê duyệt Nhiệm vụ quy hoạch chung kiến thiết xây dựng Khu du lịch vương quốc Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên đến năm 2030 .Theo quyết định hành động này, khoanh vùng phạm vi nghiên cứu và điều tra lập quy hoạch thuộc địa phận những xã : Tân Thái, Bình Thuận, Lục Ba, Vạn Thọ, Quân Chu và thị xã Quân Chu thuộc huyện Đại Từ, xã Phúc Tân thuộc thành phố Phổ Yên. Quy mô diện tích quy hoạnh lên tới 19.276 ha .Quy hoạch thiết kế xây dựng Khu du lịch vương quốc Hồ Núi Cốc phải gắn với bảo tồn, tôn tạo, phát huy những giá trị cảnh sắc vạn vật thiên nhiên, môi trường tự nhiên, điều kiện kèm theo tự nhiên, văn hóa truyền thống để tăng trưởng du lịch, kinh tế tài chính xã hội, nâng cao chất lượng đời sống của dân cư và bảo vệ bảo mật an ninh – quốc phòng .Hồ Núi Cốc sẽ là Trung tâm du lịch sinh thái xanh, nghỉ dưỡng sinh thái, bảo tồn, thể thao và đi dạo vui chơi hạng sang của tỉnh Thái Nguyên và khu vực miền Bắc ; là khu vực bảo tồn sinh quyển, rừng phòng hộ bảo vệ lưu vực chính của sông Công, khu vực trồng chè đặc sản nổi tiếng có quy mô lớn tập trung chuyên sâu có giá trị kinh tế tài chính cao và tiềm năng tăng trưởng du lịch sinh thái xanh, gìn giữ văn hóa truyền thống rực rỡ của những nhóm dân tộc bản địa vùng lòng hồ .Mục tiêu của quy hoạch này là nhằm mục đích cụ thể hóa Quy hoạch toàn diện và tổng thể tăng trưởng Khu du lịch vương quốc Hồ Núi Cốc, tỉnh Thái Nguyên đến năm 2025, khuynh hướng đến 2030 ; thiết kế xây dựng và tăng trưởng Khu du lịch Hồ Núi Cốc cung ứng những tiêu chuẩn công nhận là Khu du lịch vương quốc trước năm 2025, hướng tới trở thành TT du lịch sinh thái xanh, nghỉ ngơi lớn của vương quốc với mạng lưới hệ thống cơ sở vật chất đồng nhất, tân tiến đến năm 2030, góp thêm phần thôi thúc tăng trưởng kinh tế tài chính – xã hội của tỉnh Thái Nguyên và vùng trung du miền núi Bắc Bộ .
Thái Nguyên có mạng lưới hệ thống hạ tầng giao thông vận tải tương đối tăng trưởng, với 1 tuyến cao tốc TP.HN – Thái Nguyên, 1 tuyến tiền cao tốc Thái Nguyên – Chợ Mới, 5 tuyến quốc lộ đi qua .

: Đường cao tốc Hà Nội – Thái Nguyên theo tiêu chuẩn cao tốc loại A, đoạn Thái Nguyên – Chợ Mới (Bắc Kạn) là tiền cao tốc.

: Tuyến Quốc lộ 1B từ Thành phố Thái Nguyên đi Lạng Sơn.

: Tuyến Quốc lộ 3 từ Thành phố Thái Nguyên đi Hà Nội, đoạn qua TP. Thái Nguyên, TP. Sông Công và TP. Phổ Yên đã được nâng cấp thành đường cấp III đô thị chính thứ yếu 4 làn xe.

: Tuyến Quốc lộ 17 phường Chùa Hang, Thành phố Thái Nguyên đi Hà Nội, qua Bắc Ninh – Bắc Giang.

: Tuyến Quốc lộ 3C từ Định Hóa, Thái Nguyên nối qua các tỉnh Bắc Kạn, Cao Bằng.

: Tuyến Quốc lộ 37 có 2 hướng, lấy thành phố Thái Nguyên làm đầu nút. Hướng 1 đi từ Thành phố Thái Nguyên qua huyện Đại Từ sang các tỉnh Tuyên Quang, Yên Bái. Hướng 2 từ Thành phố Thái Nguyên theo hướng Phú Bình đi các tỉnh Bắc Giang, Hải Dương, Hải Phòng và Thái Bình.

Thái Nguyên cũng có một số ít tỉnh lộ, trong đó điển hình nổi bật là như tỉnh lộ 261 liên kết huyện Đại Từ và thành phố Phổ Yên, tỉnh lộ 260 liên kết phía tây thành phố Thái Nguyên và huyện Đại Từ, tỉnh lộ 264 liên kết hai huyện Định Hóa và Đại Từ, tỉnh lộ 254 liên kết huyện Định Hóa với Quốc lộ 3. Ngoài ra còn có những tỉnh lộ 242, 259, 262. Thái Nguyên là một trong những địa phương đi đầu cả nước về trào lưu hoạt động nhân dân hiến đất giải phóng mặt phẳng để làm đường giao thông vận tải, do vậy, kinh phí đầu tư để triển khai xong những tuyến đường đã được giảm xuống. [ 35 ]
Về đường tàu, tỉnh Thái Nguyên có tuyến đường sắt Thành Phố Hà Nội – Quan Triều [ 36 ] hay còn gọi là tuyến đường tàu Hà Thái ; tuyến đường tàu Quan Triều – Núi Hồng dài 33,5 km đã từng có một đoạn ngắn nối lên tỉnh Tuyên Quang nhưng thời nay đã bị bỏ và chỉ sử dụng để chuyên chở tài nguyên. Tuyến đường tàu Kép – Lưu Xá ( từ phường Phú Xá, thành phố Thái Nguyên đến thị xã Kép, Lạng Giang, Bắc Giang ) được thiết kế xây dựng trong thời cuộc chiến tranh để nhận viện trợ của những nước XHCN đã bị bỏ phí, cộng thêm mạng lưới hệ thống đường tàu nội bộ trong khu Gang Thép .
Do là tỉnh trung du nên giao thông vận tải đường sông của tỉnh đa phần chỉ tăng trưởng ở sông Cầu và sông Công đoạn cuối nguồn thuộc tỉnh, dự án Bất Động Sản Cụm cảng Đa Phúc được thiết kế xây dựng tại thành phố Phổ Yên hoàn toàn có thể liên kết đến cảng Hải Phòng Đất Cảng. [ 37 ]

Mạng lưới xe bus nội tỉnh[sửa|sửa mã nguồn]

Một góc trung tâm Thành phố Thái Nguyên
Đường Hoàng Văn Thụ
Một góc đường Hoàng Văn Thụ, nhìn từ tòa nhà Kim Thái Hotel
Tỉnh Thái Nguyên hiện có nhiều tuyến xe buýt đi tới toàn bộ những huyện trong tỉnh, gồm có :

• 01: Đường Tròn Tân Long – TP Thái Nguyên – BX Thái Nguyên – QL3 – Phổ Yên – Phố Nỷ
• 02A: Yên Lãng – QL37 – Đại Từ – QL3 – TP Thái Nguyên – Đường Tròn TT Thành Phố – BX Thái Nguyên – CMT8 – Gang Thép
• 02B: Yên Lãng – QL37 – Đại Từ – QL3 – TP Thái Nguyên – Bệnh Viện A – CT07 – BX Thái Nguyên – NB Quá Tải – Gang Thép
• 03: Chợ Thái – TP Thái Nguyên – BX Thái Nguyên – CT07 – Viện A – NB Đán – Hồ Núi Cốc – Đại Từ – Ký Phú – TT Quân Chu
• 04: TT Quân Chu – TT Bắc Sơn – KCN Yên Bình
• 05: Tân Long – TP Thái Nguyên – QL3 – TT Hương Sơn – Phú Bình – Cầu Ca
• 06: BX Thái Nguyên – CT07 – Viện A – TP Thái Nguyên – QL3 – Giang Tiên – Đu – KM31 – QL3C – TT Chợ Chu – Định Hóa
• 07: Quyết Thắng(Z115) – CT07 – BX Thái Nguyên – TP Thái Nguyên – Cầu Gia Bẩy – TT Chùa Hang – QL1B – TT Đình Cả – Võ Nhai
• 08: Bình Long – TT Chùa Hang – QL1B – TP Thái Nguyên – QL3 – KCN Yên Bình
• 09: TT Trại Cau – TT Chùa Hang – TP Thái Nguyên – BX Thái Nguyên – Thịnh Đán – Thịnh Đức – TP Sông Công – KCN Diesel Sông Công
• 28: BX Thái Nguyên – TP Thái Nguyên – QL3 – Bờ Đậu – Giang Tiên – Đu – KM31 – Chợ Mới
• 30: DTLS 915 Gia Sàng – TP Thái Nguyên – QL3 – Bờ Đậu – Giang Tiên – Đu – KM31 – QL3C – ĐT264 – DTLS ATK Định Hóa

Trường Đại học Kỹ thuật Công nghiệp
Trường Đại học Công nghệ Thông tin và Truyền thông
Tỉnh Thái Nguyên được coi là một TT giảng dạy nguồn nhân lực lớn thứ tư sau thành phố Hồ Chí Minh, TP.HN và TP. Đà Nẵng [ 38 ]. Thái Nguyên là TT giáo dục lớn với 9 trường ĐH, 11 trường cao đẳng, và nhiều trường tầm trung nghề .

Đại học Thái Nguyên và thành viên[sửa|sửa mã nguồn]

Đại học Thái Nguyên là một trong năm Đại học vùng cùng với Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Đại học Quốc gia TP. Hà Nội, Đại học Thành Phố Đà Nẵng, Đại học Huế. Là ĐH trọng điểm của Nước Ta, thuộc khu vực trung du, miền núi phía bắc và được xây dựng vào năm 1994, ĐH gồm có 7 trường ĐH thành viên, 2 khoa, 1 phân hiệu Đại học, 1 trường cao đẳng, 8 TT và 4 viện điều tra và nghiên cứu thường trực [ 39 ] :

Các trường ĐH, cao đẳng khác[sửa|sửa mã nguồn]

Đại học :Khuôn viên trường ĐH Sư phạm Thái Nguyên

• Trường Đại học Việt Bắc
• Trường Đại học Công nghệ Giao thông Vận tải

Cao đẳng :

• Trường Cao đẳng kinh tế – tài chính Thái Nguyên (thuộc UBND tỉnh TN)
• Trường Cao đẳng thương mại – du lịch Thái Nguyên
• Trường Cao đẳng Công nghiệp Thái Nguyên
• Trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên
• Trường Cao đẳng sư phạm Thái Nguyên
• Trường Cao đẳng cơ khí luyện kim
• Trường Cao đẳng văn hóa nghệ thuật Việt Bắc
• Trường Cao đẳng công nghiệp Việt-Đức
• Trường Cao đẳng Công nghệ và Kinh tế Công nghiệp
• Trường Cao đẳng nghề số 1 – Bộ Quốc phòng

Các trường tầm trung[sửa|sửa mã nguồn]

• Trường trung cấp luật Thái Nguyên
• Trường trung cấp nghề Nam Thái Nguyên
• Trường trung cấp nghề Thái Nguyên
• Trường trung cấp Y tế Thái Nguyên
• Trường trung cấp Y khoa Pasteur
• trung cấp mỏ địa chất nghề vinacomin

Số liệu về trường, lớp, giáo viên học viên đầu năm học 2019 – 2020[sửa|sửa mã nguồn]

Sau khi sắp xếp lại, năm học 2019 – 2020 trên địa phận toàn tỉnh có 681 trường ( gồm có cả 01 trường nội trú do Trung ương quản trị – Trường Phổ thông Vùng cao Việt Bắc ), trong đó có 28 trường ngoài công lập. Bao gồm : hệ mần nin thiếu nhi có 237 trường ( công lập 215, ngoài công lập 22 trường ) ; Tiểu học có 219 trường ( công lập 217, ngoài công lập 2 ) ; trung học cơ sở có 191 trường ( công lập 190, ngoài công lập 1 ) ; trung học phổ thông có 33 trường ( 3 trường ngoài công lập ; 30 trường công lập ) và có 01 trường nội trú thuộc Trung ương quản trị .Số liệu sơ bộ về lớp học và học viên đầu năm học 2019 – 2020 : Hệ mần nin thiếu nhi có 3.080 nhóm / lớp với 83.947 học viên. Cấp tiểu học có 3.940 lớp với 117.312 học viên, trong đó tuyển mới vào lớp 1 là 25.235 học viên. Trung học cơ sở có 2.019 lớp với 71.548 học viên, trong đó tuyển mới vào lớp 6 là 19.388 học viên, giảm 0,74 % so năm học trước. Trung học đại trà phổ thông có 873 lớp với 35.842 học viên, trong đó tuyển mới vào lớp 10 là 12.057 học viên, giảm 6,5 % cùng kỳ. Nhìn chung học viên tuyển mới đầu những cấp học đều giảm so với năm học trước .Riêng số học viên dân tộc bản địa nội trú là 1.887 em, đạt tỷ suất 6,34 % học viên dân tộc thiểu số được học tại những trường dân tộc bản địa nội trú. So với tiềm năng Nghị quyết Đại hội còn thiếu 1,66 % ; dự kiến đến tháng 9 năm 2020 đạt tỷ suất 8 %, bằng tiềm năng đề ra .- Kết quả kiến thiết xây dựng trường đạt chuẩn vương quốc : Thực hiện đề án thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống trường đạt chuẩn Quốc gia quy trình tiến độ năm nay – 2020, tính đến ngày 20/12/2019, toàn tỉnh có 560 / 683 trường đạt chuẩn vương quốc đạt tỷ suất 82,72 %- Kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông vương quốc trên địa phận tỉnh Thái Nguyên : Số học sinh thực tiễn dự thi để xét công nhận tốt nghiệp là 13.976 học viên ; Kết quả số học viên đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông năm học2018 – 2019 là 12.831 học viên, đạt tỷ suất đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông của tỉnh Thái Nguyên năm 2019 là 91,81 % ( thấp hơn so với tỷ suất 97,39 % của năm 2018 ) .- Công tác tuyển sinh cao đẳng, ĐH năm học 2019 – 2020 : Theo số liệu của Đại học Thái Nguyên, kế hoạch tuyển sinh 12.390 chỉ tiêu ; đã tuyển sinh mới được khoảng chừng 8 nghìn chỉ tiêu, bằng 60 % kế hoạch, trong đó, có khối ngành y dược vượt chỉ tiêu tuyển sinh ; còn lại những khối ngành khác đều chưa đạt kế hoạch .
Theo thống kê năm năm nay, tỉnh Thái Nguyên có 1 bệnh viện thường trực Bộ Y tế là Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, 1 bệnh viện thường trực Quân khu 1 là Bệnh viện Quân y 91, 213 cơ sở y tế do Sở Y tế tỉnh quản trị ( chưa tính những cơ sở y tế tư nhân ) – trong đó có 12 bệnh viện công lập và 5 bệnh viện tư nhân, 13 phòng khám khu vực và 178 trạm y tế. [ 40 ] Tổng số giường bệnh do Bộ Y tế quản trị là khoảng chừng hơn 1.600 giường, Sở Y tế tỉnh quản trị là 4.295 giường trong đó 3.145 giường tại những bệnh viện [ 41 ]. Dưới đây là thống kê những bệnh viện, TT y tế trên địa phận tỉnh Thái Nguyên :

Các bệnh viện tuyến trung ương

• Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên (bệnh viện đa khoa hạng I trực thuộc Bộ Y tế – quy mô kế hoạch 1.300 giường)[1]

Các bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh và tương đương tuyến tỉnh:

• Bệnh viện A (Là BV đa khoa hạng I tuyến tỉnh, mũi nhọn sản nhi – quy mô 510 giường, thực kê 850 giường)
• Bệnh viện C (Là BV đa khoa hạng I tuyến tỉnh – quy mô 510 giường, thực kê 900 giường)
• Bệnh viện Gang Thép (Là BV đa khoa hạng II tuyến tỉnh – quy mô 350 giường, thực kê 500 giường)
• Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Thái Nguyên (trực thuộc Đại học Thái Nguyên)
• Bệnh viện Quân y 91 (trực thuộc Quân khu I)

Các bệnh viện, trung tâm y tế chuyên khoa tuyến tỉnh:

• Bệnh viện Tâm thần
• Bệnh viện Mắt Thái Nguyên
• Bệnh viện Y học cổ truyền Thái Nguyên
• Bệnh viện Chỉnh hình & Phục hồi chức năng
• Bệnh viện Điều dưỡng và Phục hồi Chức năng
• Bệnh viện Lao và Phổi Thái Nguyên
• Trung tâm Kiểm soát bệnh tật
• Trung tâm Giám định Y khoa
• Trung tâm Giám định Pháp Y

Bệnh viện Đa khoa An Phú

Các bệnh viện tư nhân:

• Bệnh viện Quốc tế Thái Nguyên (300 giường)
• Bệnh viện Đa khoa Trung tâm
• Bệnh viện Đa khoa An Phú
• Bệnh viện Đa khoa Việt Bắc
• Bệnh viện đa khoa Yên Bình

Các bệnh viện và trung tâm y tế tuyến huyện:

• Bệnh viện Đa khoa Huyện Đại Từ
• Bệnh viện Đa khoa Huyện Định Hóa
• Bệnh viện Đa khoa Huyện Phú Bình
• Trung tâm Y tế Thành phố Thái Nguyên
• Trung tâm Y tế Thành phố Sông Công
• Trung tâm Y tế Thành phố Phổ Yên
• Trung tâm Y tế Huyện Đại Từ
• Trung tâm Y tế Huyện Định Hóa
• Trung tâm Y tế Huyện Đồng Hỷ
• Trung tâm Y tế Huyện Phú Lương
• Trung tâm Y tế Huyện Phú Bình
• Trung tâm Y tế Huyện Võ Nhai

Chè Thái Nguyên
Là địa phận có nhiều dân tộc bản địa cùng sinh sống, dân cư trong tỉnh lại có nguồn gốc phong phú nên ẩm thực tại tỉnh Thái Nguyên cũng khá đa dạng và phong phú. Một số dân tộc thiểu số trong tỉnh thường làm ” xôi thập cẩm ” có nhiều sắc tố trong những dịp lễ tết, những sắc tố đều được nhuộm từ những loại lá cây tự nhiên bằng một số ít công thức khác nhau hoàn toàn có thể lấy ví dụ như xôi màu tím sẽ được ngâm vào chậu nước lá cây gạo cẩm trộn với nước gio, xôi màu vàng được ngâm vào chậu nước nghệ. Trên địa phận huyện Định Hóa ở phía tây-bắc tỉnh có đặc sản nổi tiếng là cơm lam, được làm bằng cách cho gạo nếp đã ngâm vào ống nứa, cho thêm nước rồi nút lại bằng lá chuối non sau đó đem hơ trên ngọn lửa. Cơm nếp lam hoàn toàn có thể để được cả tuần mà không bị thiu hay vữa. [ 42 ] Cũng trên địa phận huyện miền núi Định Hóa, một loại gạo đặc sản nổi tiếng mang tên ” Gạo Bao Thai Định Hóa ” đã được bảo vệ thương hiệu tập thể từ năm 2007. [ 43 ] Làng bánh chưng Bờ Đậu nằm ven quốc lộ 3 và quốc lộ 37 thuộc địa phận xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương không riêng gì nổi tiếng ở tỉnh Thái Nguyên mà còn được nhiều nơi khác biết đến vào mỗi dịp tết đến xuân về. Những năm gần đây, bánh chưng Bờ Đậu còn vượt ra ngoài chủ quyền lãnh thổ Nước Ta. Bánh chưng Bờ Đậu được làm từ gạo nếp thuần chủng và lá dong nếp lấy từ trên rừng huyện Định Hóa, nước để làm bánh là nguồn tự nhiên ở địa phương được lấy từ những giếng khơi trên núi. [ 44 ]Điểm nhấn từ trước đến nay khi nhắc đến Thái Nguyên, loại sản phẩm nổi lên số 1 đó la chè Thái Nguyên với hàng loạt tên thương hiệu nổi tiếng nức danh trong và ngoài nước như : Chè Tân Cương ( TP. Thái Nguyên ) ; Chè La Bằng ( Đại Từ ) ; Chè hữu cơ Sông Cầu ; Trại Cài ( Đồng Hỷ ) ; Làng nghề chè Vô Tranh – Tức Tranh ( Phú Lương ), … Chè ( Trà ) Thái Nguyên nổi tiếng trên khắp Nước Ta và được tôn vinh là một trong hai loại trà ngon nhất nước và cũng được ca tụng là ” Thủ đô Chè Nước Ta “. Trong đó, trà tại vùng Tân Cương, một xã phía tây thành phố Thái Nguyên được nhìn nhận cao nhất. Giống chè tại Thái Nguyên được ông Đội Năm, tên thật là Võ Văn Thiệt di thực về vùng này khoảng chừng năm 1920 – 1922 và vườn chè cổ nay đã 87 tuổi. [ 45 ]

Danh sách ẩm thực ăn uống[sửa|sửa mã nguồn]

Các đặc sản nổi tiếng, ẩm thực địa phương như : chè Tân Cương, chè búp khô, chè xanh, tương nếp Úc Kỳ, cơm lam Định Hóa, na La Hiên, bánh cooc mò người Tày, nếp vải Phú Lương, giò ngựa bạch làng Phẩm, bưởi Tràng Xá, bánh trứng kiến Định Hóa, đậu phụ An Long, trám đen – xanh, rượu men lá Cầu Mai, xôi ngũ sắc Định Hóa, sắn, cốm Phúc Lương, bún tươi Gò Chè, gà đồi Phú Bình, măng – măng khô, măng đắng Ngàn Me, đường phên Chòi Hồng, rau bò khai Định Hóa, nham trám đen Hà Châu, bánh chưng Bờ Đậu, ổi Linh Nham, cốm nếp vải Ôn Lương, cọ ỏm Định Hóa, bánh ngải Tày, cá kho lá chè, nem chua Đại Từ, miến Việt Cường, gạo bao thai Định Hóa, tôm cuốn Thừa Lâm, hồng da tre Đồng Hỷ .

Sân vận động Thái Nguyên và nhà thi đấu Thái Nguyên nằm ở khu vực trung tâm thành phố là những nơi tổ chức các hoạt động thể thao và văn hóa-xã hội của tỉnh. Câu lạc bộ bóng đá nữ Gang Thép Thái Nguyên là một trong sáu đội bóng tham dự Giải vô địch bóng đá nữ Việt Nam.

Xem thêm: Top 10 nhà hàng biển Hải Tiến Thanh Hóa đồ ăn ngon, giá tốt

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://dichvusuachua24h.com
Category : Du Lịch