Quần Thư Trị Yếu 360 – Tập 14 – Thầy giáo Thái Lễ Húc – Đệ Tử Quy
QUẦN THƯ TRỊ YẾU 360 GIẢNG GIẢI – TẬP 14
Chủ giảng: Thầy giáo, Tiến sĩ Thái Lễ Húc
Cẩn dịch: Vọng Tây Cư Sĩ, Viên Đạt Cư Sĩ, Mộ Tịnh Cư Sĩ, Phước Tịnh Cư Sĩ
Thuyết minh: Hạnh Quang
Download toàn bộ MP3Quần thư trị yếu 360 – Tập 14
Khổng Tử viết : “ Ngô chi ư nhân, thùy hủy thùy dự, như hữu sở dự, tất hữu sở thí, dĩ thánh nhân chi đức, do thượng như thử, huống dung dung chi đồ, nhi khinh hủy dự tai ”. Đoạn này nói đến Khổng Tử ngài đối nhân xử thế, chung sống với mọi người, khen ngợi ai đó, hủy báng ai đó. Mọi người quan tâm xem phần dưới : “ Như hữu sở dự ”. Khổng Tử không có nói “ hủy ”, Khổng Tử chỉ có khen ngợi người không có hủy báng người, xử sự có một thái độ là “ ẩn ác dương thiện ”. Nhà đạo nói : “ Thưởng thiện phạt ác ”, nhà Phật thì nói “ đoạn ác tu thiện ”, đều là những niềm tin này. Phật Đà dạy dỗ đệ tử ; người này sai rồi, không chịu nghe lời khuyên của bạn, cứ “ mặc tấn ” là được, không nên phô trương cái ác của họ. “ Mặc tấn ” chính là không nên nói, hãy trông đợi vào việc tự mình làm tốt hơn để cảm động họ. Bởi vì việc phô trương cái ác giữa con người và giữa đoàn thể sẽ không ngừng thị phi. Vả lại, sau khi dương ác lên mà người đưng sự biết được hoàn toàn có thể nỗi hận thù đó cả đời cũng không buông được, sẽ kết oán thù sâu nặng với người ta, gọi là nói người sau sống lưng. “ Thụ hám giả thường nhược khắc cốt ”, nghĩa là khi bạn nói sau sống lưng người ta, khi người ta biết được thì họ cảm thấy đau lòng đến khắc cốt ghi tâm. Thói quen này nhất định phải đổi khác, không thể nào chuyện trò thị phi của người khác sau sống lưng họ .
Vừa rồi có chút lạc đề, vào lúc này càng không nên căng thẳng mệt mỏi, phải bình tĩnh trở lại. Câu cách ngôn này là nói : “ Diện du chi từ, hữu thức giả vị tất duyệt tâm, bối hậu chi nghị, thụ hám giả thường nhược khắc cốt ”. Việc này có lẽ rằng cũng đã nói qua với những vị rồi. “ Diện du chi từ ” chính là ở trước mặt người ta thì tán dương tâng bốc, người có hiểu biết thì chưa chắc là họ sẽ vui mừng, họ hoàn toàn có thể vừa nghe đã cảm nhận được bạn đang nịnh nọt tâng bốc họ. Nhưng mà nói sau sống lưng người ta, sau đó người bị nói sau sống lưng này một ngày nào đó nghe được họ sẽ rất chấn động, họ hoàn toàn có thể sẽ ôm hận cả đời .
“ Khẩu vi họa phước chi môn ”. Ở đây tất cả chúng ta cảm thấy được sự tu dưỡng của Khổng Tử. Mà trong số học trò của Khổng Tử, tài ăn nói của ai là hay nhất ? Là Tử Cống. Cho nên “ Luận Ngữ ” chính là sự ghi chép lại tổng thể đời sống của Khổng Tử và những học trò cùng với con người ở thời đại đó, không phải chỉ là kiến thức và kỹ năng chỉ để đọc mà thôi, mà đều là những triết lý nhân sinh linh hoạt sôi động và thâm thúy. Tử Cống có tài ăn nói tốt nhất. Có một hôm, “ Tử Cống phương nhân ”, nghĩa là Tử Cống nói điều không đúng của người ta, Khổng Tử đã nắm lấy thời cơ này mà nói “ tứ dã, hiền hồ tai ”, nghĩa là “ Đoan Mục Tứ ”, con là người có đức hạnh năng lực phải không, còn ở đó phê bình người ta. “ Phu ngã tắc bất hạ ”, nghĩa là ta đây đối trị với phiền não tập khí mà thời hạn dụng công còn không đủ, còn con thì lại có nhiều thời hạn đến như vậy để đi phê bình người khác hay sao. Đây là nhắc nhở so với người học trò có tài ăn nói nhất, thậm chí còn là sợ Tử Cống sẽ gây ra họa hoạn. “ Như hữu sở dự ”, nghĩa là Khổng Tử đều chỉ tán thán người khác. Nhưng mà những vị xem khi nào thì Ngài mới mắng người khác ? Khi Khổng Tử mắng thì đều là muốn đánh động người trong thiên hạ. Phải hiểu rõ ràng, phải trái so với kỷ cương. Khi Khổng Tử phê bình thì không phải là trái chiều xung đột với người khác, mà là để cho người trong thiên hạ hiểu được việc thiện – ác, phải – quấy .
Khổng Tử viết quyển “ Xuân Thu ”, mỗi một chữ đều là chỉ ra thị phi thiện ác, thậm chí còn là khiến cho những loạn thần tặc tử khi đó thấp thỏm kinh hồn, vì sao vậy ? Bởi vì một khi mà Khổng Tử viết một điều gì đó thì nó sẽ lưu lại nghìn đời, do đó nói “ Khổng Tử viết Xuân Thu loạn thần tặc tử sợ ”. Khổng Tử không mắng người, khi đáng phải mắng thì Ngài cũng khai duyên. Mà việc đó là chân thực muốn chấn hưng hàng loạt cương thường trong thiên hạ. Nói như vậy mọi người chưa chắc hiểu được hết, tất cả chúng ta ôn lại một chút ít .
Trong “ Tả Truyện ” vừa khởi đầu, đoạn văn chương tiên phong “ Trịnh Bá khắc đoạn ư Yên ”. Trịnh Trang Công vì sao lại gọi là “ Trịnh Bá ” ? Bởi vì ông làm anh không làm được tốt, không có dạy dỗ em út cho tốt. “ Khắc Đoạn ” ; “ Đoạn ” là chỉ em trai của Trịnh Trang Công, ông cũng là một người em trai của nhà vua, cũng là rất có thân phận. Vì sao gọi ông là “ đoạn ” ? Bởi vì ông đã không tận hết bổn phận của chính mình, chức vị cao như vậy mà không làm tấm gương tốt cho thiên hạ xem, còn bạn bè đánh nhau. Dùng chữ “ khắc ” này, nghĩa là những nước thảo phạt lẫn nhau gọi là “ khắc ” ; bạn bè mà dùng chữ “ khắc ” này là nhắc nhở người trong thiên hạ không nên làm trò cười cho người khác .
Cho nên những vị xem “ Xuân Thu ” của Khổng Tử, khối lượng của mỗi một chữ đều là tuyên truyền giác ngộ. Khổng Phu Tử ở đây đã nhắc nhở “ đạo nhân thiện ”. “ Như hữu sở dự, tất hữu sở thí ”, khen ngợi người ta cũng rất cẩn trọng, nhất định là người đó chân thực có đức hạnh thì mới khen ngợi họ. Việc này rất quan trọng, danh xứng với thực. Giả như người này đức hạnh không có tốt đến như vậy, người ở bên cạnh đều quá tán dương họ, từ từ họ sẽ nhìn nhận sai bản thân mình, sẽ cảm thấy mình rất là giỏi. Vì thế, người trẻ tuổi hầu hết đều không chống đỡ nổi sự khen ngợi. Khen ngợi nhiều quá rồi nhất định sẽ có một chút ít say đắm trong đó, sẽ có một chút ít lâng lâng bay bổng, gọi là “ tám gió thổi sẽ động ”, không phải là thổi không động. Người trẻ tuổi rốt cuộc nền tảng định tánh của họ vẫn chưa vững chãi .
Mọi người hiện tại hãy chú ý quan tâm xem, hiện tại trẻ con từ nhỏ đã được khen ngợi rất là trên mức cần thiết, sau cuối không hề nói được nữa. Quen nghe những lời lọt tai rồi đùng một cái sẽ nghe không lọt tai những câu phê bình nữa thì môi sẽ nhếch lên rất cao, không chú ý bạn nữa. Chúng ta tự mình tâm lý lại đời sống này. Tôi trong cả quy trình trưởng thành hai mươi mấy năm, cha tôi không có một câu nào khen ngợi tôi trực tiếp cả. Kỳ lạ thật ! Không phải cũng sống được ổn thỏa cả hay sao, làm gì có chuyện nhất định phải khen thì mới hoàn toàn có thể sống được hay sao. Kỳ thật, khi cha mẹ có đức hạnh thì con cháu sẽ cảm nhận được cái đức phong đó, chúng sẽ làm theo cha mẹ, chúng sẽ có phương hướng tiềm năng của cuộc sống, chứ không phải việc khen ngợi mới là động lực. Nếu như khen ngợi trở thành động lực thì đó là danh văn lợi dưỡng, không có ai khen ngợi thì họ sẽ không làm. Cho nên : “ Giáo dã giả, trưởng thiện nhi cầu kỳ thất ”. Chúng ta dùng chiêu thức đó để ảnh hưởng tác động so với tâm cảnh của họ, tất cả chúng ta phải rõ ràng. Đương nhiên chiêu thức này cũng không nhất định, phải dạy theo trình độ. Con người này tính cách đã rất thiếu lòng tin rồi, bạn đương nhiên phải khuyến khích chúng. Ví dụ người này rất thuận tiện ngạo mạn, bạn đừng khen họ, vừa khen thì đã bay bổng. Cho nên thật sự việc dạy dỗ một đứa trẻ không thuận tiện, phải thật dụng tâm để quan sát. Khổng Tử cũng là đã xác lập rồi, đều đã quan sát qua, thử nghiệm qua rồi mới khen ngợi người đó. Đây là có nghĩa vụ và trách nhiệm với thiên hạ. Bởi vì những gì mà Khổng Tử nói thì người ta đều tin, nếu như ngài khen sai người hoàn toàn có thể sẽ khiến cho người khác phán đoán sai. Bao gồm việc những người đương sự phải danh xứng với thực, mới không có tạo thành chướng ngại cho đối phương. Danh xứng với thực, đối phương hoàn toàn có thể sẽ biến hóa .
“ Khổng Tử thượng thư như thử ”, hà huống tất cả chúng ta không có trí huệ và năng lượng phán đoán như Khổng Tử mà lại đi nói ra những lời khinh mạn, hủy báng, hay là tán thán. Đó là không thỏa đáng. Cho nên ngôn từ, thái độ “ cẩn ngôn ” rất là quan trọng. “ Tích phục ba tướng quân Mã Viện ”, đoạn văn chương này tất cả chúng ta cũng đã cùng nhau học tập qua rồi .
“ Giới huynh tử nghiêm đôn thư ”, ông khuyên bảo cháu của ông. Mà Mã Viện thì vẫn còn đang cầm binh, trong lúc bận rộn như vậy lại viết về nhà một bức thư. Chúng ta nhìn thấy sự hành trì của người xưa, họ dù bận rộn nhường nào, căng thẳng mệt mỏi nhường nào, nhưng họ luôn ghi nhớ không quên bổn phận của mình. Dạy dỗ cháu của ông : “ Giới kỳ huynh tử ngôn, văn nhân chi ác, đương như văn phụ mẫu chi danh, nhĩ khả đắc văn, khẩu bất khả đắc đạo dã ”. Nghe thấy lời nói phê bình người khác hoàn toàn có thể nghe nhưng không hề nói. Cũng giống như tên của cha mẹ vậy, chỉ hoàn toàn có thể nghe chứ không hề nói hoặc gọi tên của cha mẹ được. Đây là thái độ cẩn trọng lo âu. Đương nhiên “ tai hoàn toàn có thể nghe thấy ”, chính do cũng hết cách, đành nghe thôi. Nếu như hoàn toàn có thể thì khi người ta vừa phê bình ai đó thì bạn liền nói : “ Xin lỗi nha, tôi phải vào Tolet chút ”, vậy thì bạn sẽ không cần nghe nữa. Bởi vì tất cả chúng ta cũng có lúc muốn cân thử cân lượng của mình, hoàn toàn có thể nào sau khi nghe xong thì không lưu lại ấn tượng gì, hoàn toàn có thể không ? Nói thẳng ra là rất khó. Vừa nghe đến phê bình một ai đó, hôm sau gặp người đó thì “ hình như đúng là như vậy, càng nhìn càng giống ”, thật sự như vậy. Cho nên tất cả chúng ta phải hiểu được cái trường hợp như vậy, không nên nghe lời phê bình. “ Đây nói phải, kia nói quấy, không tương quan chớ chú ý ”. Hơn nữa, trong lòng cũng không nên ghi nhớ điều không tốt của người ta, khi nào cũng nên ghi nhớ ơn của người khác. Đây là tâm thái khỏe mạnh vui sướng nhất. “ Ân phải báo, oán phải quên ” .
Tiếp đến là nói : “ Tư giới chí hỷ ”. Sự khuyến khích, sự răng dạy này thực tại là quá giỏi rồi, cảm thấy rằng Mã Viện dạy dỗ cháu của mình trong đoạn này thật là quá đáng quý. “ Nhân hoặc hủy kỷ, đương thoái nhi cầu chi ư thân ”. Đoạn này cũng là một lời nhắc nhở rất quan trọng so với tất cả chúng ta .
Khi tất cả chúng ta chung sống với mọi người, người ta hủy báng tất cả chúng ta, hủy báng mình thì phải nên bình tĩnh trở lại, lui lại và tự tâm lý về hành vi của chính mình. “ Nhược kỷ hữu khả hủy chi hành, tắc bỉ ngôn đương hỷ ”. Giả như tất cả chúng ta làm ra hành vi đích thực là có chỗ không đúng, có chỗ không tốt, vậy thì tự tất cả chúng ta đã chiêu cảm đến sự phê bình hủy báng của người khác. Và ông nói cũng rất đúng. “ Đương hỷ ” là không có sai, người ta nói không sai. “ Nhược kỷ vô khả hủy chi hành ”, nghĩa là bản thân mình không có một chỗ nào tự mình làm không đúng mà chiêu cảm đến sự phê bình của người khác. “ Tắc bỉ ngôn vọng hỷ ”, nghĩa là ông nói đó cũng chưa chắc là sự thực, là hư vọng. Họ nói không phải là thực sự. bạn việc gì phải đi so đo thống kê giám sát. “ Tương tắc vô oán ư bỉ ”, nếu người ta nói mà thỏa đáng thì đương nhiên bạn không hề oán trách người ta, thậm chí còn là bạn phải cảm ơn họ, họ chính là quý nhân trong cuộc sống của bạn. Con người : “ Nhất nhật bất tri phi, tắc nhất nhật an ư tự thị ” thì sẽ bước đi về chỗ cũ, họ nói cho tất cả chúng ta biết để tất cả chúng ta hoàn toàn có thể sửa, không những là không hề oán họ mà còn phải cảm ơn họ. Cho nên hoàn toàn có thể thành Thánh Hiền hay không thì thái độ này là mấu chốt .
Tử Cống là hiền nhân “ nghe lỗi mà vui ”, Đại Vũ là thánh nhân “ nghe lời thiện mà bái lạy ”. Người ta khuyên bảo đúng đắn thì Ngài lễ kính, đảnh lễ, cảm tạ so với người đó .
“ Đương tắc vô oán ư bỉ ”, nghĩa là không hề oán người ta, cảm tạ người ta. “ Vọng tắc vô hại ư thân ”. Giả như họ nói không phải là sự thực, lại không tổn hại gì đến thân thể tất cả chúng ta. “ Hựu hà phản báo yên ”, nghĩa là hà tất gì phải báo thù .
Chúng ta xem : “ Vọng tắc vô hại ư thân ”. Câu này có đạo lý hay không ? Họ nói đó không phải là thực sự, phê bình mình không đúng, tất cả chúng ta có bị mất đi miếng thịt nào hay không, có hay không ? Nếu không có vậy thì có gì đáng để giận đâu chứ. Xin nói với mọi người, không những là không mất đi miếng thịt nào, có khi còn mập mạp thêm. Thật chứ không phải giả !
“ Liễu Phàm Tứ Huấn ” đã nói với tất cả chúng ta : “ Vô quá cữu nhi hoành bị ác danh giả ”. Một con người không có lỗi lầm mà vẫn có nhiều người gieo tiếng ác thì họ sẽ “ tử tôn vãng vãng châu phát ”, thì con cháu của họ sẽ càng vinh hiển hơn. Đúng vậy ! Họ không có lỗi lầm gì mà cũng bị bao nhiêu là hủy báng và sỉ nhục, con người hoàn toàn có thể nhẫn nhục thì sẽ có đại phước phần về sau .“Quán đức ư nhẫn, quán phúc ư lượng”. Họ có thể nhẫn, họ cũng là người có độ lượng, họ không tính toán, phước về sau sẽ rất nhiều. Cho nên khi người ta mắng chúng ta là đã đem nghiệp tội của chúng ta tiêu trừ bớt, và còn đem phước lại cho chúng ta, có phải không? Cho nên con người vì sao lại nổi giận? Vì không hiểu được chân tướng, vừa hiểu được rồi thì tâm an lý đắc. Con người ở thế gian này nói thẳng ra việc gì cũng là việc tốt, không có một việc gì là xấu cả. Người mắng bạn thì bạn hãy nhớ câu phía sau là: “Con cháu đời đời hiển vinh”. Bạn xem, không những bạn mập ra mà con cháu bạn cũng đều có phước. Cho nên cái lý này phải suy nghĩ cho thấu đáo. Khi đã thấu đáo rồi, ngày mai có người mắng bạn thì bạn sẽ rất vui, “ây da, tiêu nghiệp được rồi, trả được bớt nợ rồi, lại được tích thêm phước nữa”. Con người một khi rõ lý thì tâm sẽ rất an, mỗi ngày đều vui cười ha ha… Không có chuyện xấu thì đương nhiên là vui cười rồi. Cho nên nếu như học tập văn hóa truyền thống mà vẫn chưa cười ra được thì cái đạo lý này cũng vẫn là chưa thấu thông. câu nói này có một chút nuốt không trôi. Dù nói là: “Vọng tắc vô hại ư thân”, nhưng mà tôi vẫn rất là đau buồn.
Trong “ Liễu Phàm Tứ Huấn ” cũng có nói : “ Nghe lời hủy báng không cần biện minh, tuy tiếng xấu ngút trời, như lấy lửa đốt trời, rồi sẽ tự tan biến ”. Họ mặc dầu mắng đến đâu, mắng đến sau cuối, vốn dĩ là không có, lâu ngày thấy được lòng người, người ta đều nhìn thấy, “ ây da, đâu có đâu, người đó không có biện bạch, người đó thật là có tu dưỡng ”. Nghe hủy báng mà đi tranh luận, người ta vừa phê bình thì mau mau đi lý giải, thậm chí còn là mắng nhau, “ như tằm xuân làm kén, tự mình quấn tơ ”. Biện bạch đến sau cuối thì càng tô càng đen, làm cho chính mình bị khốn đốn. Những lời giáo huấn này kỳ thực so với một con người đối nhân xử thế, ứng đối tiến thoái đều là học vấn then chốt nhất. Các vị học trưởng, nói đến chỗ này những vị đã từng đem những đạo lý này dạy cho con cháu những vị hay chưa ? Nếu như vẫn chưa vậy thì con cháu những vị xung đột với người ta nguyên do nằm ở đâu ? “ Nuôi không dạy, là lỗi của cha. Dạy không nghiêm, là lỗi của thầy ”. Câu nói này tôi nghe xong thì thấy hổ thẹn, cho nên vì thế khi tôi giở ra xem thì đều rất là cẩn trọng. Tôi dạy qua cho học trò thì có tên trong list hay không vậy ? Như vậy thì Vua Diêm La đã ghi thêm cho tôi một tội, vì vậy tôi ngay từ đầu đã có đem đạo lý nói cho chúng biết .
“ Thư văn nhân hủy kỷ nhi phẫn giả ”, nghe người ta phê bình mà nổi giận. “ Ố sửu thanh chi gia nhân dã ”, chính là họ rất làm không hài lòng, rất căm ghét người khác đem lời hủy báng gán lên họ. Nhưng mà họ càng đối đãi như vậy, càng không hài lòng, “ nhân báo giả tư thậm ”. Họ càng không hài lòng, càng tranh cãi với người ta thì người ta lại không ngừng tranh cãi lại, hủy báng càng nhiều hơn. “ Bất như mặc nhi tự tu dã ”, nghĩa là không bằng trầm lặng, trầm tĩnh trở lại, phải tỉnh chính mình, tu dưỡng chính mình cho tốt. “ Ngạn viết ” ; chữ “ ngạn ” này chính là vào lúc đó. Hầu hết lão bá tánh thường chuyện trò với nhau đều dùng ngạn ngữ. “ Cứu hàn mặc như trọng cầu ”, vào ngày rất lạnh ngắt, hoàn toàn có thể chống rét giá và tránh được sự tổn thương do giá rét, tốt nhất là áo da dày. “ Trọng cầu ”, ở đây là ví dụ .
Tiếp theo, câu này nói rất hay : “ Chỉ báng mặc như tự tu ”. Muốn ngăn cản sự hủy báng, giải pháp xử lý cơ bản nhất chính là tự mình tu dưỡng có tốt hay không. Tiêu tốn quá nhiều thời hạn để đi lý giải, để tranh cãi, sau cuối thì đức hạnh lại ngày càng kém, yếu tố ngày càng nghiêm trọng. “ Tư ngôn tín hỷ ”, những lời này nói ra rất là đáng quý, quá chân thực .
“ Nhược dữ thị phi chi sĩ, hung hiểm chi nhân, cận do bất khả, huống dữ đối hiệu hồ, kỳ hại thâm hỷ, khả bất thận dữ ”. Câu nói này cũng là lời dặn dò quan trọng. Những người làm ra chuyện thị phi này, vả lại tâm tánh cũng tương đối hung hiểm, cận kề đều không được, còn ở đó lý luận với họ, trái chiều với họ, tranh cãi, vậy thì họa hại về sau sẽ rất là sâu nặng, làm thế nào hoàn toàn có thể không thận trọng được chứ .
“ Ngô dữ thời nhân tùng sự, tuy nguồn gốc sự không tương đồng, nhiên những hữu sở thủ ”. Tôi khi cùng chung sống với những bà con bạn hữu này, những người bè bạn này thái độ dù là từ quan, làm quan hay ở ẩn, không như nhau. “ Nhiên những hữu sở thủ ”, thái độ này đáng quý. Đối diện với những người tiếp xúc đều hoàn toàn có thể học tập được ưu điểm của người ta, học lấy sở trường của người ta .
“ Đệ Tử Quy ” nói : “ Thấy người tốt, nên sửa mình. Dù còn xa, cũng dần kịp ”. Chúng ta thể hội Kinh điển, quan trọng nhất chính là làm nó trở thành thái độ xử sự của chính mình, việc này sẽ có quyền lợi vô cùng. Bản thân tất cả chúng ta, gồm có cả con cháu, thật sự khi nào cũng hoàn toàn có thể có thái độ thấy người ta thiện thì liền muốn học tập theo, con cháu của những vị cuộc sống này không cần những vị phải bận tâm nữa. Chúng mỗi ngày tiếp xúc với người, sự và vật đều để cho chúng học tập và nâng cao, chúng sẽ “ đức tiến dần, lỗi ngày giảm ”. Năng lực, trí huệ, đức năng đều đang tân tiến, đứa trẻ này còn cần tất cả chúng ta lo ngại nữa hay không ? Thái độ này tin rằng sẽ trở thành tấm gương vô cùng tốt cho con cháu của chúng nữa. Cho nên tất cả chúng ta phải quay đầu lại mà hỏi chính mình, tất cả chúng ta có “ thấy người tốt, nên sửa mình ” hay là không ? Sự tâm lý này đơn cử hơn mà nói, ví dụ như mỗi ngày tất cả chúng ta thân cận với ai vậy ? Bạn nói : “ Tôi mỗi ngày đều nhất định nghe Sư trưởng Ngài giảng Kinh ”, “ thấy người tốt, nên sửa mình ”, vậy thì tất cả chúng ta nhìn thấy Sư trưởng có những ưu điểm gì, đức hạnh gì ? Chúng ta hạ quyết tâm học tập noi theo, có hay không ? Việc này phải tâm lý cho đơn cử. Kết quả là tỉ mỉ tâm lý trở lại có vẻ như không có làm được điều gì hết. Cho nên học tập thì không hề dùng cái đầu, phải dùng cái gì ? Nếu dùng đầu thì chỉ biết nhớ đủ thứ. “ Thấy người tốt, nên sửa mình ” ai ai cũng biết đọc, chân thực bình tĩnh lại dụng tâm cảm nhận xem, cơ hồ như không có học. Bởi vì nếu có học thì sẽ văn minh, không học thì sẽ thụt lùi. “ Học như bơi thuyền ngược nước, không tiến ắt lùi ” .
Vì vậy, thời điểm ngày hôm nay quay trở lại là có bài tập quan trọng đấy. Đem điều mà những vị bội phục nhất của bè bạn, người thân trong gia đình, hoặc là thiện tri thức liệt kê ra năm người, sau đó lại viết ra bạn đã học được gì từ trên năm người họ. Hãy đem nó viết ra tường tận. Đây là bước thứ nhất. Viết ra là để làm gì ? Là để nhìn thấy. Ngay cả nhìn cũng không thấy vậy thì làm thế nào noi theo. Việc tiên phong là ghi ra, tiếp theo viết ra là gì ? Ưu điểm của họ ta đã học theo được điều gì rồi ? Tiếp đến, đơn cử ta học theo như thế nào ? Có lúc biết được ưu điểm của Khổng Tử, ưu điểm của Tăng Tử, yếu tố là vừa nghe xong rất cảm động, đi ra khỏi cửa thì đã xa tận chín tầng mây, không có liên can gì đến ta. Nhất định phải tỉ mỉ mà viết hết ra, mỗi ngày đều xem. Ấn tượng sâu rồi thì mới hoàn toàn có thể vận dụng. Thái độ này tất cả chúng ta kể từ thời điểm ngày hôm nay mở màn. Khi chung sống với người thân trong gia đình, bạn hữu đều hoàn toàn có thể nhìn thấy được chỗ tốt của người ta, tiến đến là học theo cái tốt của họ. Tiếp theo là nói đến ví dụ thực tiễn .
“ Dĩnh Xuyên Quách Bá Ích, háo thượng thông đạt, mẫn nhi hữu tri, kỳ vi nhân hoằng khoáng bất túc, khinh quý hữu dư ”. “ Dĩnh Xuyên Quách Bá Ích ” này, những vị xem người xưa mỗi một người phía trước tên của mình đều là nơi sinh của người đó, là nguyên quán của họ. Đại biểu cho việc con người thì phải có thành tựu, để cho quê nhà của mình đều cảm thấy vinh quang. Vừa rồi là rất nhiều người kiến công lập quốc trong lịch sử vẻ vang, ở đầu cuối đều là lấy tên quê nhà của người đó để xưng gọi .
“ Háo thượng thông đạt, mẫn nhi hữu tri ”. Con người này vô cùng dụng tâm trong việc cầu học vấn, so với đạo lý thì cũng hoàn toàn có thể thông đạt, vả lại cũng rất nhạy bén, rất có ngộ tánh. Nhưng “ kỳ vi nhân ”, họ xử sự độ lượng không đủ. “ Hoằng khoán ”, là chỉ sự động lượng của người, xem nhẹ .
“ Khinh quý hữu dư ”. “ Dư ” chính là nhiều, “ khinh quý hữu dư ”, vâng vâng … nghĩa là tâm yêu ghét có hơi mạnh một chút ít. Ưa thích thì sẽ rất tốt, chán ghét thì nhìn không thấy họ tốt chỗ nào. Đây là đại kị trong việc xử sự. Nói thẳng ra, hễ ưa thích thì sẽ tốt không hề tả, nhìn không thấy yếu tố của người ta ; còn mà ghét thì sẽ vô hiệu thẳng tay, không học được chỗ tốt của người ta, thậm chí còn còn trái chiều với người ta. Việc này về sau sẽ tạo thành 1 số ít sự xung đột .
Tiếp theo, lại nói đến “ đắc kỳ nhân ”. Cũng như thể có duyên phận với người ta rất tốt, rất nhiều thứ để nói. “ Trọng chi như sơn ”, vô cùng coi trọng họ. “ Bất đắc kỳ nhân ”, nhìn thấy người này không phải là hợp ý cho lắm. “ Hốt chi như thảo ”, coi nhẹ người ta cũng như cỏ rác .
Mọi người hãy tâm lý thử xem, nếu như thời nay tất cả chúng ta chung sống với người ta, người nào đó nhìn thấy không vừa mắt thì xem họ như là cỏ lá vậy, bạn nói việc đó không chiêu cảm đến sự bất mãn trái chiều của người ta thì rất khó. Cho nên trong văn hóa truyền thống Trung Quốc nhấn mạnh vấn đề “ chủ kính tồn thành ”, luôn luôn giữ gìn tâm cung kính so với người sự và vật. Không thể tôn kính mà còn ngạo mạn, vậy thì cái tâm này đã bị bệnh rồi, bị bệnh nặng lắm rồi .
“ Ngô dĩ sở tri, thân chi nặc chi, bất nguyện nhi tử vi chi ”. Ông cùng Quách Bá Ích cũng hoàn toàn có thể nhìn thấy được ưu điểm người đó. Chung sống với người ta cũng rất thân thương, tiếp xúc rất tốt, nhưng mà cũng không muốn học theo thái độ cả cuộc sống của Bá Ích .
“ Bắc hải Từ Vĩ Trường ”, Bắc hải Từ Vĩ Trường tiên sinh. “ Bất trị danh cao, bất cầu cẩu đắc ”, người như vậy là đã xem nhạt danh lợi, không tham cầu. Kỳ thực chỉ cần cầu danh lợi thì việc học vấn sẽ không hề tiến lên được, đã bị dục chướng ngại mất. Cho nên Khổng Tử nói : “ Sĩ chí ư đạo, nhi sỉ ác y ác thực giả, vị túc dữ nghĩa dã ”. Một người nói phát nguyện muốn cầu đại đạo Thánh Hiền, thế nhưng mỗi ngày lại đi lựa chọn thức ăn, mỗi ngày đều lựa chọn quần áo để mặc, vậy thì không phải là ý thức của họ đang hao tổn vào những việc tham cầu này rồi sao, họ làm thế nào mà lập đạo. Bạn xem mỗi ngày khi ra ngoài chỉ việc chọn quần áo để mặc mà cũng chọn nửa giờ chưa chọn xong, lựa chọn đến ở đầu cuối lại còn phát cáu nữa, vậy thì tu đạo ở chỗ nào đây ? Tham sân si mỗi ngày đều khởi lên. “ Đạm nhiên tự thủ, duy đạo thị vụ ”, phải dửng dưng so với những sự tham cầu vật chất. Sau đó, chữ “ tự thủ ” này có nghĩa là luôn có thái độ tự chế định mình cho tương thích lễ giáo, luôn quán chiếu chính mình có tương ưng với đạo của Thánh Hiền hay không. Chữ “ vụ ” này chính là vô cùng cần mẫn ngay thật học tập .
“ Kỳ hữu sở thị phi tắc thác cổ nhân dĩ kiến kỳ ý, đương thời vô sở bao biếm ngô kính chi trọng chi, nguyện nhi tử sư chi ”. Từ Vỹ Trường tiên sinh trong khi đối lập bàn luận với bạn hữu, hoàn toàn có thể là do bè bạn đã nêu ra, hỏi việc gì đó thế nào là “ thị ”, thế nào là “ phi ”. Ông cũng rất phúc hậu, nhu hòa, ông cũng không trực tiếp nói những người khi đó, thậm chí còn là những người thân trong gia đình bè bạn bên cạnh không trực tiếp nói những việc thị phi thiện ác của những người này. Bởi vì nói xong có lúc truyền ra ngoài hoàn toàn có thể lại tạo ra sự ngăn cách. Đó là giả như người ta không hề tiếp đón, nhưng mà lại mong ước đem cái lý, cái thị phi này nói ra cho rõ ràng, cho nên vì thế ông mới “ thác cổ nhân dĩ kiến kỳ ý ”, nghĩa là lấy ví dụ về sự giáo huấn của người xưa, đem những đạo lý thị phi này hiển bày ra rõ ràng. Mà “ đương thời vô sở bao biếm ”, nghĩa là không có sự khen chê trực tiếp so với những người khi đó. Vì vậy, việc xử sự này xem như thể rất viên dung. “ Ngô kính chi trọng chi ”, ta so với họ vô cùng tôn kính tôn trọng, mong ước con cháu lấy người đó làm thầy để mà noi theo, học tập. “ Lạc an nhiệm chiêu tiên ”, một người đọc sách khác vào thời đó. “ Thuần túy lý đạo ”, con người này rất chân thực, rất thiết thực đi thực tiễn đạo đức, con người cũng rất đơn thuần. “ Nội mẫn ngoại thứ ”, nội tâm rất mẫn tiệp, nhạy bén, khoang dung so với người. Việc này cũng là giáo huấn Thánh Hiền mà tất cả chúng ta thường hay nhắc đến. “ Nghiêm khắc với chính mình, khoang dung so với người ”, vả lại việc xử sự thì “ xử bất tị ô, khiếp nhi nghĩa dũng, ngô hữu chi thiện chi, nguyện nhi tử tuân chi ”, chung sống với người, gặp phải sự tình gì. Chữ “ ô ” ở đây là chỉ chỗ đất trũng, rơi vào trong một cái vũng lầy. Tỉ dụ như thể sự khó khăn vất vả, xử sự đương đầu với khó khăn vất vả, cũng hoàn toàn có thể nói việc hạ xuống để xử sự tương đối là thiệt thòi, đừng sợ khó. “ Khiếp nhi nghĩa dũng ”, rất nói đạo nghĩa, cũng rất gan góc, nhưng mà không phải nói cái dũng của kẻ thất phu. Chữ “ khiếp ” này có nghĩa là rất thận trọng, biết thận trọng tâm lý chứ không phải là lỗ mãng. Chúng ta lúc trước có nói qua “ dũng nhi năng khiếp ”, rất dũng mãnh. Rất dũng mãnh nhưng cũng biết phải cẩn trọng kỹ càng, ta cùng với họ rất là thân thiện, cũng học tập họ, noi gương họ, mong ước con cháu hoàn toàn có thể tôn trọng, học tập theo họ. “ Nhược dẫn nhi thân chi ”, đem những ví dụ này mà hoàn toàn có thể dụng tâm thể hội. Suy lan rộng ra ra “ xúc loại nhi trưởng chi ”, lấy một suy ra ba. “ Nhữ kỳ thứ cơ cử nhất ngung nhĩ ”, ý nghĩa là học một biết mười, tiếp đến là nói sự tình một cách đơn cử, học tập đức hạnh của những người này. Trong việc xử sự thì “ cập kỳ dụng tài, tiên cử tộc ”, chỉ cần là dùng đến tài vật thì nhất định phải nghĩ đến những người thân trong gia đình bên cạnh thứ nhất, đến những người có cùng chung huyết thống. “ Kỳ thí xả vụ chu cấp ”, chỉ cần nhìn thấy những người thân trong gia đình bạn hữu gặp khốn khó nguy cấp thì nhất định phải mau đi trợ giúp họ. “ Kỳ xuất nhập tồn cố lão ”, đi khỏi nhà hay quê nhà phải liên tục nhớ đến người lớn, phải chăm sóc người lớn, mua những thứ người lớn thích ăn, ghi nhớ không quên ơn đức của họ so với cuộc sống tất cả chúng ta. “ Kỳ nghị luận quý vô biếm ”, khi bàn luận với người ta, không nên hạ thấp người khác thậm chí còn là hủy báng người khác. “ Kỳ tiến sỹ thượng trung tiết ”, tiến sỹ nghĩa là làm quan, phải thượng tôn lòng trung ; trung với vương quốc, và phải có tiết nghĩa. “ Kỳ thủ nhân vụ đạo thực ”. “ Thủ nhân ” ở đây chính là khi kết giao với người phải tìm đến sự “ đạo thực ”, nghĩa là tìm đến người bạn thật sự không tìm những người bạn phù phiếm, không nên tìm những người bạn có tâm yêu ghét quá nặng .
Chúng ta cũng đã nói : “ Chọn bạn như chọn thầy ”, việc chọn bè bạn cũng phải cẩn trọng giống như chọn thầy vậy, nếu không chính ta bị ảnh hưởng tác động rồi cũng đọa lạc theo. “ Kỳ xử thế, giới ngạo dâm ”, xử thế đối người không được kiêu ngạo, sau đó lại trầm mê dâm loạn. “ Kỳ bần tiện thận vô thích ”, tự mình khi bần tiện, không nên tỏ ra giống như rất thê lương, rất bi thương, nghèo mà có khí tiết. “ Kỳ tiến thoái niệm hợp nghi ”, nghĩa là ứng đối tiến thoái phải thích hợp, thỏa đáng, phải hợp nhân tình sự lý. “ Kỳ hành sự gia cửu tư ”, đây là khi thao tác, khi ứng đối với người phải hoàn toàn có thể dùng “ cửu tư ”. Chữ “ cửu tư ” này có nghĩa là tâm lý nhiều, tiếp tục quán chiếu chính mình. Có hàm một ý nghĩa khác nữa chính là Khổng Tử đã nói ở trong “ Luận Ngữ ” :
“ Quân tử hữu cửu tư : thị tư minh, thính tư thông, sắc tư ôn, mạo tư cung, ngôn tư trung, sự tư kính, nghi tư vấn, phẫn tư nan, kiến đắc tư nghĩa ”. Việc này thì khóa trình lúc trước tất cả chúng ta đã nói qua rồi. “ Như thử nhi dĩ, ngô phục hà ưu tai ”. Các vị giả như đều đã làm được, vậy thì tôi hoàn toàn có thể kê cao gối mà ngủ rồi. Con hiền cháu thảo rồi, mỗi ngày ngồi ở trên ghế mà đung đưa một cách an ổn, không có ưu lo gì cả. Được rồi, bài giảng ngày hôm nay trong thời điểm tạm thời giao lưu với mọi người đến đây thôi, tiết học tiếp theo tất cả chúng ta sẽ cùng nhau học câu thứ năm. Xin cảm ơn mọi người !HẾT TẬP 14 – Xin xem tiếp tập 15 – Quần Thư Trị Yếu 360
Chia sẻ bằng cả trái tim. Công đức vô lượng !
Xem thêm: Cách sale phone hiệu quả trong bán hàng
Source: https://dichvusuachua24h.com
Category : Đào Tạo
