Hút đàm nhớt – Bệnh viện Nhân Dân 115

Hút đàm nhớt cho bệnh nhân là kĩ thuật khá quan trọng. Nếu thực thi kỹ thuật không đúng hoàn toàn có thể gây tai biến cho người bệnh .
Phòng Điều dưỡng – Bệnh viện Nhân dân 115 xin ra mắt tổng quan về kĩ thuật này .I. MỤC ĐÍCH

– Làm sạch dịch tiết, thông đường hô hấp.

– Tạo thuận tiện cho sự lưu thông trao đổi khí .
– Lấy dịch xuất tiết để xét nghiệm giúp chẩn đoán bệnh .
– Phòng ngừa nhiễm khuẩn và các biến chứng ở đường hô hấp do dịch tích tụ .
II. CHỈ ĐỊNH
– NB có nhiều đàm nhớt không tự khạc ra được .
– NB hôn mê, lơ mơ, động kinh, co giật .
– NB hậu phẫu còn ảnh hưởng tác động của thuốc mê .
– NB đang thở qua ống nội khí quản hoặc mở khí quản .III. CÁC BƯỚC CÔNG VIỆC
1. Chuẩn bị NB :
– ĐD mang khẩu trang, đến kiểm tra số phòng, số giường, họ tên, tuổi NB .
– Kiểm tra máy hút đàm có hoạt động giải trí tốt không ?
– Giải thích cho NB hoặc người nhà NB biết việc mình sắp làm ( nếu được ) .
2. Chuẩn bị dụng cụ :
2.1. Hút đàm nhớt ở đường hô hấp trên :
– Dụng cụ vô khuẩn :
+ 1 chum chứa NaCl 0.9 %
+ Gạc
+ Ống hút đàm tương thích .
+ Găng tay vô khuẩn ( hoặc một chiếc găng vô khuẩn, một chiếc găng sạch )
– Dụng cụ sạch :
+ Khẩu trang, kính bảo lãnh ( nếu cần )
+ Máy hút + dây nối ( đã kiểm tra ) .
+ Giấy lót không thấm ( nếu cần ) .
– Dụng cụ khác :
+ Túi đựng rác y tế, rác hoạt động và sinh hoạt
+ Dung dịch sát khuẩn tay nhanh
2.2. Hút đàm nhớt đường hô hấp dưới :
– Dụng cụ vô khuẩn :
+ 2 chum chứa NaCl 0.9 %
+ Gạc
+ 2 ống hút đàm
+ Găng tay vô khuẩn .
– Dụng cụ sạch :
+ Khẩu trang, kính bảo lãnh ( nếu cần )
+ Máy hút + dây nối ( đã kiểm tra ) .
+ Giấy lót không thấm ( nếu cần ) .
– Dụng cụ khác :
+ Túi đựng rác y tế, rác hoạt động và sinh hoạt .
+ Dung dịch sát khuẩn tay nhanh .

3. Tiến hành kỹ thuật

3.1. Hút đàm nhớt ở đường hô hấp trên :
– Nhận định thực trạng NB .
– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Chuẩn bị dụng cụ, mang đến giường bệnh .
– Báo và lý giải cho NB ( nếu được ) .
– Kiểm tra mạng lưới hệ thống máy hút, áp lực đè nén máy hút .
– Chuẩn bị tư thế NB thích hợp với thực trạng bệnh lý, mặt nghiêng một bên về phía điều dưỡng .
– Trải giấy lót không thấm choàng qua cổ NB ( nếu cần ) .
– Tăng liều oxy cho NB theo y lệnh 2-3 phút ( nếu NB đang thở oxy qua ống thông hay cannula ), hoặc hướng dẫn NB hít thở sâu, chậm, ho .
– Rửa tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Mở mâm vô khuẩn hoặc mở gói hút đàm vô khuẩn .
– Mang găng vô khuẩn .
– Gắn ống hút vào dây nối bảo đảm an toàn ( một tay vô khuẩn cầm ống hút đàm, một tay sạch giữ chỗ nối ống hút đàm và máy hút )
– Bật máy, hút dung dịch NaCl 0,9 % làm trơn ống .
– Dùng tay sạch lấy mask / cannula ra .
– Làm mất sức hút ( bấm ống hoặc để hở bộ phận điều khiển và tinh chỉnh trên ống hút đàm ), đưa ống nhẹ nhàng vào mũi đến hầu hoặc miệng .
– Tạo sức hút ( thả lỏng ống hoặc bịt kín bộ phận tinh chỉnh và điều khiển trên ống hút ), thực thi hút đàm với động tác vừa xoay ống, vừa rút từ từ ống ra .
– Hút nước tráng ống làm trơn và sạch lòng trong của ống hút ( nếu cần ) .
– Nhận định thực trạng NB, dừng # 1 phút giữa các lần hút, gắn lại mask / cannula cho NB ( nếu cần ), khuyến khích NB hít thở sâu. Tiếp tục hút như trên đến khi thông thương đường hô hấp .
– Tắt máy, tháo ống hút .
– Tháo găng tay, vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Điều chỉnh liều oxy như khởi đầu cho NB .
– Báo cho NB biết việc đã xong, cho NB nằm lại tư thế tiện lợi .
– Thu dọn dụng cụ, giải quyết và xử lý chất thải lây nhiễm và đồ vải đúng cách .
– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Ghi hồ sơ .
3.2. Hút đàm nhớt đường hô hấp dưới :
– Nhận định thực trạng NB .
– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh ..
– Chuẩn bị dụng cụ, mang đến giường bệnh .
– Báo và lý giải cho NB ( nếu được ) .
– Kiểm tra mạng lưới hệ thống máy hút, áp lực đè nén máy hút .
– Chuẩn bị tư thế NB thích hợp với thực trạng bệnh lý, mặt ngửa, kê gối dưới vai .
– Trải giấy lót không thấm choàng qua cổ NB ( nếu cần ) .
– Tăng oxy lên 100 % trong 2-3 phút ( nếu NB có thở oxy ) / kiểm soát và điều chỉnh FiO2 100 % trên máy thở ; hoặc hướng dẫn NB hít thở sâu, chậm ( nếu được ) .
– Rửa tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Mở mâm vô khuẩn hoặc mở gói hút đàm vô khuẩn .
– Mang găng vô khuẩn .
– Gắn ống hút vào dây nối bảo đảm an toàn ( một tay vô khuẩn cầm ống hút đàm, một tay sạch giữ chỗ nối ống hút đàm và máy hút ) .
– Bật máy, hút dung dịch NaCl 0,9 % làm trơn ống .
– Làm mất sức hút ( bấm ống hoặc để hở bộ phận điều khiển và tinh chỉnh trên ống hút đàm ), đưa ống nhẹ nhàng vào nội khí quản / mở khí quản ( sâu bằng chiều dài của ống NKQ / MKQ cộng thêm 1-1, 5 cm ) hoặc cho đến khi cảm thấy vướng / phản xạ ho thì kéo lui ống khoảng chừng 1 cm .
– Tạo sức hút ( thả lỏng ống hoặc bịt kín bộ phận điều khiển và tinh chỉnh trên ống hút ), triển khai hút đàm với động tác vừa xoay ống, vừa rút từ từ ống ra .
– Hút nước tráng ống làm trơn và sạch lòng trong của ống hút ( nếu cần ) .
– Nhận định thực trạng NB, dừng # 1 phút giữa các lần hút, gắn lại máy thở cho NB ( nếu cần ), khuyến khích NB hít thở sâu. Tiếp tục hút như trên đến khi thông thương đường hô hấp .
– Tiếp tục hút đàm ở mũi – miệng ( giống như kỹ thuật hút đàm đường hố hấp trên ) .
– Tắt máy, tháo ống hút .
– Tháo găng tay, vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh ..
– Tăng liều oxy cho NB theo y lệnh 2-3 phút ( nếu NB có thở oxy ) / ấn nút FiO2 100 % trên máy thở ; hoặc hướng dẫn NB hít thở sâu, chậm ( nếu được ) để tăng thông khí .
– Điều chỉnh liều oxy như bắt đầu hoặc kiểm soát và điều chỉnh thông số kỹ thuật máy thở như y lệnh cho NB .
– Báo cho NB biết việc đã xong, cho NB nằm lại tư thế tiện lợi .
– Thu dọn dụng cụ, giải quyết và xử lý chất thải lây nhiễm và đồ vải đúng cách .
– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh .
– Ghi hồ sơ .
4. Dọn dụng cụ
– Xử lý rác .
– Rửa sạch dụng cụ, gửi hấp tiệt khuẩn .
– Bình đựng đàm không được đầy quá 2/3 .
– Đổ sạch đàm, rửa bình, gắn vào máy, thay dây mới .
5. Ghi hồ sơ :
– Ngày giờ thực thi .
– Số lượng, sắc tố, đặc thù đàm .
– Số lần hút đàm .
– Phản ứng của NB ( nếu có )
– Tình trạng hô hấp, tuần hoàn của NB trước và sau khi hút .
– Nội dung giáo dục sức khỏe thể chất ( nếu có )
– Họ tên điều dưỡng thực thi .
IV. AN TOÀN NGƯỜI BỆNH
1. Các rủi ro tiềm ẩn tai biến, cách phòng ngừa và xử trí khi tai biến xảy ra

STT	TAI BIẾN, BIẾN CHỨNG	PHÒNG NGỪA	XỬ TRÍ
1	Nhiễm khuẩn hô hấp	– Đảm bảo vô khuẩn trọn vẹn khi triển khai kỹ thuật – Ống hút đàm chỉ sử dụng 1 lần – Hút đường hô hấp dưới trước rồi mới hút đường hô hấp trên .	– Theo dõi phát hiện sớm các tín hiệu nhiễm trùng . – Theo dõi số lượng sắc tố, đặc thù đàm . – Theo dõi dấu sinh hiệu quan tâm nhịp thở và nhiệt độ . – Thực hiện kháng sinh theo y lệnh .
2	Tổn thương niêm mạc đường hô hấp	– Lựa chọn kích cỡ ống tương thích . – Động tác hút nhẹ nhàng . – Đưa ống vào đúng vị trí rồi mới hút . – Áp lực hút phải thích hợp .
3	NB thiếu dưỡng khí trong quy trình hút	– Thời gian mỗi lần hút không quá 15 giây, tổng thời hạn hút không quá 5 phút . – Tùy trường hợp nên tăng nồng độ oxy 100 % 2 – 3 phút trước và sau khi hút .	– Cung cấp rất đầy đủ oxy cho NB sau khi hút – Theo dõi nhịp thở, SpO2 cho đến khi NB không thay đổi .

2. Đảm bảo bảo đảm an toàn NB
– Đảm bảo kỹ thuật vô khuẩn, tránh bội nhiễm cho NB .
– Không dùng chung ống hút đàm và chén chum cho đường hô hấp trên và hô hấp dưới .
– Luôn luôn hút đường hô hấp dưới trước rồi mới đến đường hô hấp trên .
– Tổng thời hạn hút không quá 5 phút .
– Đưa ống vào đúng vị trí rồi mới hút, trong lúc đưa ống vào không nên thực thi thao thác hút .
– Thời gian mỗi lần hút không quá 15 giây .
– Đối với NB bị chấn thương đầu, hút đàm hoàn toàn có thể gây rủi ro tiềm ẩn tăng áp lực đè nén nội sọ, cần tăng oxy trước khi hút đàm và hạn chế hút 2 lần trong quy trình hút đàm .
V. BẢNG KIỂM LƯỢNG GIÁ DỰA THEO CHUẨN NĂNG LỰC
1. Bảng kiểm lượng giá kỹ thuật hút đàm nhớt qua đường hô hấp trên ( TCNL 1 ; 2 ; 5 ; 6 ; 8 ; 10 ; 11 ; 16 ; 20 )

STT	NỘI DUNG	ĐIỂM CHUẨN	TIÊU CHUẨN LƯỢNG GIÁ
1	Giao tiếp hiệu suất cao với NB : lời nói, cử chỉ động viên khuyến khích NB, thông tin, lý giải việc sắp làm ( TCNL 10 ; 11 )	5	– Điều dưỡng tự ra mắt, báo và lý giải rõ mục tiêu của kỹ thuật, những can thiệp trên NB trước khi triển khai kỹ thuật hút đàm nhớt cho NB hiểu và hợp tác . – Luôn lý giải từng bước của kỹ thuật cho NB yên tâm trong lúc triển khai kỹ thuật . – Nói chuyện, trấn an (nếu NB tỉnh) và quan sát sắc diện NB trong suốt quá trình thực hiện kỹ thuật. Xem thêm: Sửa Lò Vi Sóng Electrolux Tại Hà Đông
2	Nhận định thực trạng NB – sẵn sàng chuẩn bị dụng cụ tương thích ( TCNL 1 ; 2 )	5	– Nhận định : dấu sinh hiệu, tri giác, da niêm, sự thông khí, thực trạng thông thương của mũi, niêm mạc mũi, bệnh lý hiện tại, bệnh lý đi kèm, các chỉ số khí máu, âm phổi, đàm nhớt ? – Kiểm tra dụng cụ vừa đủ, sẵn sàng chuẩn bị chuẩn bị sẵn sàng trong việc thực thi kỹ thuật .
3	Thực hiện kỹ năng và kiến thức theo đúng tiến trình và bảo đảm an toàn ( TCNL 5.2 ; 5.3 ; 6 )	25
	Chuẩn bị NB tương thích : – Tư thế NB tương thích	5	– Cho NB nằm tư thế tương thích với bệnh, phòng ốc thoáng mát . – Cho NB hít thở chậm và sâu hoặc cho thở oxy với nồng độ 100 % khoảng chừng 2-3 phút .
	Chuẩn bị dụng cụ tương thích – Kiểm tra mạng lưới hệ thống máy hút đàm – Mở khăn vô khuẩn bảo đảm an toàn – Mang găng tay vô khuẩn đúng cách . – Gắn đuôi ống hút đàm với máy hút .	5	– Các dụng cụ được đặt ngăn nắp trên mâm . – Mở máy hút đàm với áp lực đè nén tương thích với NB. Kiểm tra sự hoạt động giải trí của máy hút . – Giữ cho ống hút đàm được bảo đảm an toàn và vô khuẩn không bị nhiễm .
	Thực hiện kỹ thuật hút đàm cho NB bảo đảm an toàn – Đưa ống hút đàm vào mũi đến hầu của NB nhẹ nhàng và bảo đảm an toàn . – Thực hiện kỹ thuật hút đàm bảo đảm an toàn và hiệu suất cao .	10	– Nhúng ống hút đàm vào dung dịch NaCL 0,9 % làm trơn đầu ống và hút một chút ít dịch vào làm trơn lòng trong của ống hút . – Làm mất sức hút ( bấm ống hoặc không bít phần bộ phận trấn áp ở đầu ống hút đàm ), đưa ống vào nhẹ nhàng từ mũi vào đến hầu . – Tạo sức hút ( thả lỏng ống hoặc bít lại lỗ nơi vị trí trấn áp trên máy hút ), vừa xoay ống vừa rút ống ra từ từ . – Thời gian một lần hút tùy vào từng NB . – Hút từ xoang mũi đến hầu sau đó liên tục hút dịch tiết ở xoang miệng .
	Tạo sự tiện lợi tự do cho NB .	5	– Theo dõi thực trạng hô hấp và sự thông thương của mũi hầu. Hỏi cảm nhận của NB sau khi hút đàm ( nếu tỉnh ) . – Cho NB hít thở chậm và sâu hoặc tăng liều oxy lên 100 % khoảng chừng 2-3 phút . – Chỉnh lại liều theo như y lệnh bắt đầu ( nếu có ) . – Theo dõi thực trạng cải tổ hô hấp của NB : DHST, SpO2, da niêm, sắc mặt, … – Để NB nằm lại tư thế tiện lợi .
4	Tạo sự bảo đảm an toàn, tự do cho NB trong suốt quy trình thực thi kỹ năng và kiến thức thở oxy qua catheter ( TCNL 5 ; 6.3 )	5	– Không vi phạm một trong các bước quan trọng ( bôi đen ) . – Áp dụng vô khuẩn ngoại khoa khi thực thi kỹ thuật. Nếu sai phạm phải có ý thức giải quyết và xử lý .
5	Thiết lập thiên nhiên và môi trường chăm nom bảo đảm an toàn và hiệu suất cao, tuân thủ các nhu yếu về phòng chống nhiễm khuẩn và giải quyết và xử lý chất thải, dụng cụ và rác đúng lao lý, thu dọn dụng cụ đúng cách ( TCNL 6.3 ; 20.1 ; 20.2 ; 20.4 )	5	– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh đúng thời gian : trước và sau khi triển khai kỹ thuật . – Xử lý chất thải đúng ngay tại nguồn : phân biệt rác thải lây nhiễm và rác thải thường thì . – Thu dọn dụng cụ tránh lây nhiễm cho môi trường tự nhiên xung quanh, cho NB và bản thân .
6	Đảm bảo chăm nom liên tục : ghi hồ sơ đơn cử, đúng chuẩn và đúng theo lao lý của Bộ Y Tế ( TCNL 8 ; 16 )	5	– Ghi hồ sơ : ngày giờ hút đàm, vị trí hút, số lượng, đặc thù đàm, thực trạng cải tổ hô hấp của NB, phản ứng của NB, nội dung giáo dục cho NB và thân nhân trong việc giữ bảo đảm an toàn cho NB về việc nghẹt đàm nhớt, tên người thực thi .
	TỔNG CỘNG	50

2. Bảng kiểm lượng giá kỹ thuật hút đàm nhớt qua đường hô hấp dưới ( TCNL 1 ; 2 ; 5 ; 6 ; 8 ; 10 ; 11 ; 16 ; 20 )

STT	NỘI DUNG	ĐIỂM CHUẨN	TIÊU CHUẨN LƯỢNG GIÁ
1	Giao tiếp hiệu suất cao với NB : lời nói, cử chỉ động viên khuyến khích NB, thông tin, lý giải việc sắp làm ( TCNL 10 ; 11 )	5	– Điều dưỡng tự ra mắt, báo và lý giải rõ mục tiêu của kỹ thuật, những can thiệp trên NB trước khi thực thi kỹ thuật hút đàm nhớt cho NB hiểu và hợp tác . – Luôn lý giải từng bước của kỹ thuật cho NB yên tâm trong lúc triển khai kỹ thuật . – Nói chuyện, trấn an ( nếu NB tỉnh ) và quan sát sắc diện NB trong suốt quy trình triển khai kỹ thuật .
2	Nhận định thực trạng NB – chuẩn bị sẵn sàng dụng cụ tương thích ( TCNL 1 ; 2 )	5	– Nhận định : dấu sinh hiệu, tri giác, da niêm, sự thông khí, thực trạng thông thương của mũi, niêm mạc mũi, bệnh lý hiện tại, bệnh lý đi kèm, các chỉ số khí máu, âm phổi, đàm nhớt ? – Kiểm tra dụng cụ không thiếu, sẵn sàng chuẩn bị sẵn sàng chuẩn bị trong việc triển khai kỹ thuật .
3	Thực hiện kiến thức và kỹ năng theo đúng quy trình tiến độ và bảo đảm an toàn ( TCNL 5.2 ; 5.3 ; 6 )	25
	Chuẩn bị NB tương thích : – Tư thế NB tương thích	5	– Cho NB nằm tư thế tương thích với bệnh, phòng ốc thoáng mát . – Cho NB hít thở chậm và sâu ( nếu được ) hoặc cho thở oxy với nồng độ 100 % khoàng 2 – 3 phút .
	Chuẩn bị dụng cụ tương thích – Kiểm tra mạng lưới hệ thống máy hút đàm – Mở khăn vô khuẩn bảo đảm an toàn . – Mang găng tay vô khuẩn đúng cách . – Gắng đuôi ống hút đàm với máy hút .	5	– Các dụng cụ được đặt ngăn nắp trên mâm . – Mở máy hút đàm với áp lực đè nén tương thích với NB. Kiểm tra sự hoạt động giải trí của máy hút . – Giữ cho ống hút đàm được bảo đảm an toàn và vô khuẩn không bị nhiễm .
	Thực hiện kỹ thuật hút đàm cho NB bảo đảm an toàn – Đưa ống hút đàm vào ống nội khí quản hoặc nơi mở khí quản của NB nhẹ nhàng và bảo đảm an toàn . – Thực hiện kỹ thuật hút đàm bảo đảm an toàn và hiệu suất cao .	10	– Nhúng ống hút đàm vào dung dịch NaCl 0,9 % làm trơn đầu ống và hút một chút ít dịch vào làm trơn lòng trong của ống hút . – Làm mất sức hút ( bấm ống hoặc không bít phần bộ phận trấn áp ở đầu ống hút đàm ), đưa ống vào nhẹ nhàng vào ống nội khí quản hoặc nơi mở khí quản với độ sâu bằng với chiều dài của ống nội khí quản hoặc mở khí quản đặt vào trong khí quản NB cộng thêm 1-1, 5 cm . – Tạo sức hút ( thả lỏng ống hoặc bít lại lỗ nơi vị trí trấn áp trên máy hút ), vừa xoay ống vừa rút ống ra từ từ . – Thời gian một lần hút tùy vào thực trạng từng NB . – Hút từ nơi ống nội khí quản hoặc nơi mở khí quản sau đó liên tục hút dịch tiết ở xoang mũi miệng .
	Tạo sự tiện lợi tự do cho NB .	5	– Theo dõi thực trạng hô hấp và sự thông thương của mũi hầu. Hỏi cảm nhận của NB sau khi hút đàm ( nếu tỉnh ) . – Cho NB hít thở chậm và sâu ( nếu được ) hoặc tăng liều oxy lên 100 % khoảng chừng 2-3 phút . – Chỉnh lại liều theo như y lệnh bắt đầu ( nếu có ) . – Theo dõi thực trạng cải tổ hô hấp của NB : DHST, SpO2, da niêm, sắc mặt, … – Để NB nằm lại tư thế tiện lợi .
4	Tạo sự bảo đảm an toàn, tự do cho NB trong suốt quy trình triển khai kỹ năng và kiến thức thở oxy qua catheter ( TCNL 5 ; 6.3 )	5	– Không vi phạm một trong các bước quan trọng ( bôi đen ) . – Áp dụng vô khuẩn ngoại khoa khi triển khai kỹ thuật. Nếu sai phạm phải có ý thức giải quyết và xử lý .
5	Thiết lập thiên nhiên và môi trường chăm nom bảo đảm an toàn và hiệu suất cao, tuân thủ các nhu yếu về phòng chống nhiễm khuẩn và giải quyết và xử lý chất thải, dụng cụ và rác đúng pháp luật, thu dọn dụng cụ đúng cách ( TCNL 6.3 ; 20.1 ; 20.2 ; 20.4 )	5	– Vệ sinh tay thường quy / sát khuẩn tay nhanh đúng thời gian : trước và sau khi triển khai kỹ thuật . – Xử lý chất thải đúng ngay tại nguồn : phân biệt rác thải lây nhiễm và rác thải thường thì . – Thu dọn dụng cụ tránh lây nhiễm cho thiên nhiên và môi trường xung quanh, cho NB và bản thân .
6	Đảm bảo chăm nom liên tục : ghi hồ sơ đơn cử, đúng mực và đúng theo lao lý của Bộ Y Tế ( TCNL 8 ; 16 )	5	– Ghi hồ sơ : ngày giờ hút đàm, vị trí hút, số lượng, đặc thù đàm, thực trạng cải tổ hô hấp của NB, phản ứng của NB, nội dung giáo dục cho NB và người nhà NB trong việc giữ bảo đảm an toàn cho NB về việc nghẹt đàm nhớt, tên người thực thi .
	TỔNG CỘNG	50

VI. BIỂU MẪU ÁP DỤNG :

TT	Tên biểu mẫu	Mã số	Thời gian lưu tối thiểu	Nơi lưu
1	Phiếu chăm nom	09 / BV – 01	10 – 20 năm	Kho HSBA
2	Phiếu theo dõi và chăm nom NB cấp I	Không mã hóa	10 – 20 năm

Phòng Điều dưỡng – Bệnh viện Nhân dân 115