Chủ nghĩa trọng thương – Wikipedia tiếng Việt

Một hải cảng tưởng tượng được lồng ghép biệt thự Medici, vẽ bởi Claude Lorrain vào khoảng năm 1637, thời kì đỉnh cao của chủ nghĩa trọng thương

Chủ nghĩa trọng thương là một ứng dụng thực hành giả thuyết kinh tế, được sử dụng rộng rãi ở châu Âu từ thế kỉ XVI đến thế kỉ XVIII, thúc đẩy việc chính quyền điều phối nền kinh tế quốc gia với mục đích làm tăng quyền lực nhà nước đó bằng việc làm suy giảm sức mạnh của các nước đối địch. Nó là sự tương đương trong kinh tế của chủ nghĩa chuyên chế trong chính trị.[1] Nó bao gồm những chính sách kinh tế quốc gia nhắm đến tích lũy dự trữ tiền tệ thông qua cân bằng thương mại dương, đặc biệt trong các thành phẩm. Chủ nghĩa trọng thương thống trị các cuộc tranh luận và chính sách kinh tế Tây Âu từ thế kỷ thứ 16 đến cuối thế kỷ thứ 18.[2] Chủ nghĩa trọng thương là một nguyên nhân của các cuộc chiến tranh châu Âu thường xuyên và là động lực thúc đẩy bành trướng thuộc địa. Các giả thuyết trọng thương đa dạng về độ phức tạp giữa các học giả và phát triển theo thời gian.

Lịch sử tăng trưởng

[sửa|sửa mã nguồn]

Chủ nghĩa trọng thương được chia thành hai tiến trình .

Giai đoạn đầu với những đại biểu như William Stafford (1554-1612, người Anh), Thomas Gresham (1519-1579, người Anh) và Gasparo Scaruffi (1519-1584, người Ý) với lý thuyết cân đối tiền tệ, chủ trương tăng sở hữu tiền như một dạng của cải thông qua luật định. Chủ nghĩa trọng thương giai đoạn này còn được gọi là chủ nghĩa trọng kim.

Giai đoạn sau phát triển mạnh mẽ ở thế kỷ 17 với những người đại diện là Thomas Mun (1571-1641, người Anh) và Antoine de Montchrétien (1576-1621, người Pháp) với luận thuyết cân đối thương mại chủ động. Chủ nghĩa trọng thương giai đoạn này còn được gọi là chủ nghĩa thặng dư thương mại.

Tuy những nhà hoạt động giải trí kinh tế tài chính nói trên sống ở các nước khác nhau và không có sự trao đổi gì với nhau nhưng họ đã có những quan điểm trùng hợp. Trường phái này không riêng gì bộc lộ qua triết lý, mà còn là một phần của truyền thống cuội nguồn văn hóa-chính trị .

Chủ nghĩa trọng thương bắt đầu thoái trào từ thế kỷ 18. Các nhà tư tưởng của chủ nghĩa trọng thương không thể đáp lại một cách thuyết phục trước những phê phán đối với chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch. Chủ nghĩa trọng nông có cơ sở chính ở Pháp là những tư tưởng kinh tế đầu tiên cố gắng phủ nhận chủ nghĩa trọng thương. Và cho đến khi kinh tế học cổ điển hình thành rõ ràng nhờ Adam Smith, thì chủ nghĩa trọng thương kết thúc, về mặt lý luận. Tuy nhiên, ảnh hưởng của nó tới chính sách kinh tế của các nhà nước thì vẫn còn tiếp tục, thậm chí cho đến tận thế kỷ 20.

Bối cảnh kinh tế tài chính – xã hội[sửa|sửa mã nguồn]

Đầu thế kỉ 15, Tây Âu vừa thoát ra khỏi thời kì Trung Cổ và phong kiến, hình thành một xã hội chủ yếu vẫn là nông nghiệp. Sản xuất tự cung tự cấp là chính, thương mại chưa phát triển.

Con người đã mày mò ra những vùng đất mới, tạo điều kiện kèm theo lan rộng ra giao lưu giữa các khu vực ( tìm ra tân quốc tế giúp giao thương mua bán với phương Đông, chinh phục Mexico lan rộng ra giao thương mua bán với châu Mỹ, giao thương mua bán cho Bồ Đào Nha với Ấn Độ và các nước Nam Á bằng đường thủy nhờ cuộc hành trình dài của Vasco da Gama )Cuối thế kỉ 15 đầu thế kỉ 16, thương mại mở màn tăng trưởng nhờ các tác nhân như : Các phát kiến địa lý tạo điều kiện kèm theo cho sự hình thành các tuyến đường vận tải đường bộ thương mại, sự ngày càng tăng dân số tạo nên thị trường lao động, thị trường tiêu thụ, làm tăng doanh lợi của các đơn vị sản xuất và thương gia. Ngoài ra, phải kể đến những nguyên do khác như : vai trò của các thương gia được nâng cao, sự hình thành ngày càng nhiều các vương quốc độc lập cả về chính trị, vàng bạc từ Tân quốc tế đổ về …

Trong bối cảnh như vậy, một nhóm người (bao gồm thương gia, nhân viên ngân hàng, nhân viên Chính phủ và cả một số nhà triết học) đã viết những bài tiểu luận và những cuốn sách nhỏ về thương mại quốc tế. Những tác phẩm đó đã biện hộ cho một trường phái kinh tế triết học được gọi là chủ nghĩa trọng thương.

Các quan điểm chính[sửa|

sửa mã nguồn]